Γράφει ο Αιλιανός στο έργο του “Περι της φύσεως των ζώων”:
«Χαρακτηριστικό των φιδιών είναι και η μαντική… Τιμούν στην πόλη Λαβινία ένα άλσος μεγάλο και πυκνό, με ναό εκεί κοντά της Ήρας της Αργολίδας. Εκεί στο άλσος έχει μια μεγάλη και βαθιά φωλιά που έχει μέσα φίδι. Τις καθορισμένες μέρες, ιερές παρθένες μπαίνουν στο άλσος φέρνοντας στα χέρια ζυμάρι, και με τα μάτια δεμένα. Τις οδηγεί αμέσως θεϊκό πνεύμα στου φιδιού την φωλιά, άσφαλτα και ήρεμα. Και αν μεν είναι πραγματικά παρθένες, το φίδι τρώει αυτές τις τροφές, όπως αρμόζει σε ζώο φιλικό στους θεούς. Αν δεν τις ακουμπήσει, σημαίνει πως το φίδι μάντεψε την φθορά της παρθενίας. Και το ζυμάρι της διακορευμένης, το κόβουν τα μερμήγκια μικρά κομμάτια, ώστε να μπορούν να το μεταφέρουν, και το βγάζουν έξω από το άλσος, καθαρίζοντας τον τόπο»
Ο μεγάλος Μάντης της Μυθολογίας, ο Μελάμπους, απόκτησε τις μαντικές του ικανότητες καθώς και τη γνώση της γλώσσας των ζώων [σαφές χαρακτηριστικό της τοτεμικής λατρείας, όπου ο άνθρωπος επικοινωνεί με τους γενάρχες του, τα ζώα] όταν δυο φίδια του καθάρισαν τα αυτιά γλύφοντας τα την ώρα που κοιμόταν. Τα φίδια παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ινδική μυθολογία. Σύμφωνα με την ινδουιστική πουρανική φιλολογία, ο Κασιάπα, γιος του θεού Μπράχμα, και η τρίτη σύζυγός του, γέννησαν τις θεότητες Νάγκα που είχαν τη μορφή ενός πολύ μεγάλου φιδιού. Οι Ινδουιστές θεωρούν τα φίδια πιο δυνατά απ’ τους ανθρώπους, γι' αυτό κάθε χρόνο τους κάνουν θυσίες και τα λατρεύουν, επειδή πιστεύουν ότι τους προστατεύουν από τα δηλητηριώδη τσιμπήματα των φιδιών. Από τις διάφορες αρχέγονες θρησκείες και λατρείες, ακόμη συναντάται ως επικρατέστερη μορφή θεοποίησης, αυτή του φιδιού. Χαρίζουν δηλαδή τη μορφή του φιδιού στην πρώτη ουσία της ζωής, στον πρώτο Λόγο, ο οποίος, ως μια παγκόσμια θεϊκή “συνείδηση”, υπακούει σε κάποιους κώδικες. Αυτοί οι κώδικες αποτελούν γενικότερα και τη γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, όταν μιλούμε για τον Δημιουργό. Η ανάγκη, εξάλλου, σχηματοποίησης της θεϊκής ύπαρξης είναι κάτι που νιώθουμε βαθιά μέσα μας. Το Μεγάλο Φίδι λατρεύτηκε από πολλούς λαούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Άνθρωποι όλων των εποχών έδωσαν σημασία στη θεϊκή του δύναμη. Έτσι σχηματίστηκαν πολλά θρησκευτικά και φιλοσοφικά συστήματα που χάρισαν στο φίδι μια ξεχωριστή, όσο και σημαντική θέση. Ο γνωστικισμός ανήκει στα τυπικά δείγματα αυτών των θρησκευτικών συστημάτων. Αυτό οφείλεται και σε ορισμένες ιδιαίτερες παραφυάδες του, όπως τους αινιγματικούς οφίτες. Οι τελευταίοι συγκαταλέγουν στην τάξη τους και τους ναασηνούς, από τη λέξη νάας (που προέρχεται από το εβραϊκό nachasch = όφις), που λάτρευαν τον αρχέγονο Όφι, γιο του Ιαλδαβαώθ, του “πρώτου αιώνα της εβδομάδας”. Οι οφίτες αποτελούν μια σκοτεινή θρησκευτική ομάδα. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι λάτρευαν φίδια, όπως και οι Μινωίτες στην Κρήτη. Μερικοί αρχαίοι Ισραηλίτες πρόσφεραν θυσίες σε ένα χάλκινο φίδι. Κάποιοι άλλοι ομοεθνείς τους έκαιγαν θυμίαμα μπροστά σε ομοιώματα ερπετών όπως αναφέρει ο Ιεζεκιήλ 8:10-12· 2 Βασιλέων 18:4.
Η οφιολατρία ήταν επίσης διαδεδομένη στους λαούς του αρχαίου Μεξικού. Η κυριότερη θεότητα των Μάγια—ο Ιτσαμνά—είχε ενίοτε ως σύμβολό του το φίδι. Ο Κετσαλκόατλ, το «φτερωτό φίδι», ήταν για τους Τολτέκους ο θεός της μάθησης, του πολιτισμού και της φιλοσοφίας.
Ο σύνθετος συμβολισμός του φιδιού προέρχεται από τα φυσικά του χαρακτηριστικά. Η συνήθεια του φιδιού να αλλάζει δέρμα είναι ο λόγος για τον οποίο θεωρείται σύμβολο αναγέννησης, εξ ού και η σύνδεσή του με θεότητες της ιατρικής, όπως η Σιρόνα. Στην κλασική θρησκεία, τα ερπετά ήταν σύμβολα της αγαθοεργίας, αλλά και του θανάτου
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
