ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΑ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΑΘΗΝΑ

 

 

 

 

 

Η πλούσια ιστορία του ναού του Αγίου Τρύφωνα παραμένει άγνωστη. Σύγχρονοι θρύλοι και προφορικές παραδόσεις θέλουν την εκκλησία να ανεγέρθηκε το 1875 από την οικογένεια Δημητρέλλη, η οποία είχε εγκατασταθεί στην περιοχή. Μια οικογένεια που ευτύχησε να ακμάσει και συνέδεσε το όνομά της με την ευρύτερη περιοχή.

Ο Άγιος Τρύφωνας είναι ο προστάτης των κηπουρών και των αμπελουργών. Η σύνδεση αυτή εξηγεί τους ανθόκηπους που υπήρχαν γύρω από τον ναό παρά το γεγονός ότι η περιοχή παρέμενε δυσπρόσιτη.

Επιπλέον, στη θέση της σημερινής εκκλησίας υπήρχε μεσαιωνικός ναός, του οποίου τα ίχνη χάθηκαν οριστικά πριν από το 1900. Αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, υπηρέτησε τον Άγιο Τρύφωνα μία σπουδαία εκκλησιαστική φυσιογνωμία: Ο αρχιμανδρίτης Παρθένιος Φωτιάδης, κληρικός μεγάλης μόρφωσης και με πλούσια εθνική δράση.

 

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

 

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΦΩΤΕΙΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΑΛΛΗ ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΦΤΗΚΑ ΤΟ ΝΑΟ ΕΔΩ 

ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΑΥΡΟΥ

 

 

 

 Ο Ιερός Ναός του Πολιούχου Αγίου Ιωάννου Ταύρου πανηγυρίζει την Παρασκευή 29 Αυγούστου 2025, την Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Στα αρχαία χρόνια, η περιοχή του Ταύρου ήταν τμήμα του αχανούς Αθηναϊκού Δήμου του Ελαιώνα. Τα αρχαιολογικά ευρήματα στον ναό, που είναι ενσωματωμένα στον παλιό ναό, δεν είναι ευκαταφρόνητα. Αποτελούσε έδαφος του Τετρακώμου, δηλαδή των τεσσάρων δήμων της αρχαιότητας, οι οποίοι αποτελούνταν από τους δήμους του Πειραιά, του Φαλήρου (σημερινού Παλαιού Φαλήρου), των Θυμαιταδών (που τοποθετείται στα δυτικά του Πειραιά, στο σημερινό Κερατσίνι).

Κατά τον 16ο έως τον 19ο αιώνα, από μαρτυρίες ξένων ταξιδιωτών και φιλελλήνων που επισκέπτονταν τότε τα μέρη μας, η περιοχή είχε καταγραφεί με σπαρμένα εδώ κι εκεί μικρά εξωκλήσια. Στις πανηγύρεις τους έτρεχαν οι παλιοί Αθηναίοι, και ένα από αυτά ήταν και ο Άγιος Ιωάννης. Το 1912, οι λιγοστοί κάτοικοι της περιοχής αποφάσισαν να μεγαλώσουν το εξωκλήσι με σκοπό να μπορεί να εξυπηρετήσει τους πολυάριθμους προσκυνητές που συνέρρεαν στη γιορτή του. Τέλος, ο ναός κτίστηκε στην θέση αγνώστου σήμερα αρχαίου ναού.

 

 

 

 

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

ΝΑΟΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΚΑΤΩ ΠΑΤΗΣΙΑ.

 

Στο εσωτερικό του ναού σώζονται λείψανα τοιχογραφικού διακόσμου.

Οι ακριβείς χρονολογίες θεμελίωσης του αρχικού ναού δεν προσδιορίζονται απόλυτα από τις διαθέσιμες πληροφορίες**. Η** αρχιτεκτονική του μορφή και η αναφορά σε παλαιά τοιχογραφικά λείψανα υποδηλώνουν μια μακρά ιστορία.

Ο Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής στα Κάτω Πατήσια έχει μια σημαντική ιστορία που συνδέεται με την αρχαιότητα και την έννοια της ιερής πηγής: Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής, αποκαλύφθηκαν αρχιτεκτονικά στοιχεία παλαιότερων φάσεων του κτιρίου, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά, καθώς και λείψανα δύο αψίδων που ήταν θαμμένα, καθώς επίσης ταφές και σκελετικό υλικό, γεγονός που αποδεικνύει τη χρήση του χώρου ως νεκροταφείου σε παλαιότερες εποχές.

Σε πολλές περιπτώσεις, η ανέγερση ναών αφιερωμένων στη Ζωοδόχο Πηγή συνέβη σε μέρη όπου υπήρχε μια φυσική πηγή νερού με την παράδοση ότι ήταν θαυματουργή. Το νερό (αγίασμα) συνδέεται άμεσα με την ίαση ασθενειών.

Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες από τα αποτελέσματα της αναζήτησης για την ύπαρξη αρχαίου ελληνικού ιερού ακριβώς σε αυτό το σημείο, η παρουσία παλαιότερων κατασκευών και ταφών υποδεικνύει τη συνεχή ιερότητα του χώρου. Συχνά, χριστιανικοί ναοί χτίζονταν πάνω σε αρχαία ιερά, ενσωματώνοντας την προϋπάρχουσα ιερότητα του τόπου.

 

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ 

ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ ΝΙΚΑΙΑΣ

 

Ο Ιερός Ναός Γεννήσεως Θεοτόκου, που συνήθως αποκαλείται από τους κατοίκους του Γαβαλοχωρίου απλά ως «Παναγιά», είναι στην πραγματικότητα δύο εκκλησίες, η μία ως μεταγενέστερη προσθήκη στην άλλη. Ο ναός της Γεννήσεως της Θεοτόκου, που χτίστηκε το 1628, είναι ο αρχικός ναός και βρίσκεται στα δεξιά, όπως βλέπετε την εκκλησία. Ο ναός του Αγίου Χαράλαμπου βρίσκεται στα αριστερά και προστέθηκε αργότερα. Οι δύο κίονες στην αριστερή εκκλησία προέρχονται από τον αρχαιολογικό χώρο με το ψηφιδωτό δάπεδο, που βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο, ακριβώς δυτικά της Αλμυρίδας (δυστυχώς, δεν υπάρχει εξήγηση για την προέλευση των ψηφιδωτών και τη χρονολόγησή τους). Το 1770, το χωριό χτυπήθηκε από πανούκλα και σχεδόν οι μισοί από τους ντόπιους πέθαναν και θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους, στο νεκροταφείο γύρω από την εκκλησία της Γεννήσεως Θεοτόκου. Λόγω της ευκολίας με την οποία εξαπλώθηκε η ασθένεια, οι ιερείς δεν παρευρέθηκαν στις νεκρώσιμες ακολουθίες, τελώντας τις κηδείες. Λέγεται όμως ότι, εμφανίστηκε ο Άγιος Χαράλαμπος, στον οποίο προσευχήθηκαν οι χωριανοί ζητώντας την προστασία του. Κατόπιν, η πανούκλα τελείωσε.. Το 1818, Τούρκοι άνδρες, που κατοικούσαν στο Γαβαλοχώρι, κατέλαβαν τον ναό της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Ο ιερέας, Αντώνιος Φρονιμάκης, σκότωσε τρεις από αυτούς, γεγονός που έβαλε τέλος στην κατοχή και εμπόδισε την εκκλησία από το να μετατραπεί σε τζαμί. Η μνήμη του ιερέα τιμήθηκε σε μια από τις ανοικοδομήσεις της εκκλησίας, που έγινε μεταξύ 1848 και 1887, όταν και χτίστηκε μια νέα πύλη, στο σημείο όπου βρισκόταν η παλιά. Επόμενες ανακαινίσεις περιλάμβαναν την κατασκευή του καμπαναριού. Όπως αναφέρθηκε, ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους θεωρείται συνέχεια του ναού της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Η χρονολογία κατά την οποία προστέθηκε είναι άγνωστη, αλλά πιθανότατα προστέθηκε λόγω του σημαντικού ρόλου που έπαιξε ο Άγιος. οι ντόπιοι έφεραν στο χωριό τους την Αγία Ζώνη της Παναγίας, που είχε μεταφερθεί από το Άγιο Όρος στο Ρέθυμνο, και έκαναν κύκλους στο χωριό κουβαλώντας την. Και σε αυτήν την περίπτωση τελείωσε η πανούκλα, με το θαύμα να αποδίδεται και στον Άγιο Χαράλαμπο και στην Παρθένο Μαρία.

Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ ΕΛΑΙΩΝΑ

 

 

 

 

                                                           ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ

 

 Ένα από τα εκκλησάκια του Ελαιώνα, το οποίο κτίστηκε πάνω σε ερείπια ναού της θεάς Δήμητρας, ευτύχησε να βρίσκεται πάνω στον πανάρχαιο δρόμο και ν' απολαμβάνει ιδιαίτερες τιμές. Σύμφωνα με την παράδοση, το εκκλησάκι κτίστηκε τον 9ο μ.Χ. αιώνα από την αυτοκράτειρα Θεοδοσία, επάνω στον αρχαίο ναό.

Ο Αλέξανδρος Μποφίλας, στο βιβλίο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας «Ωραίο, φρικτό κι απέριτο τοπίον», αναφέρει ότι ο Ι. Ναός Αγίου Σάββα ήταν στη «θέση Ιερής Συκιάς και Ναού Δήμητρας» (σελ. 109-119). Η ιερή συκιά, που έδωσε στον Φύταλο η Δήμητρα, φέρεται να ήταν ακόμα ζωντανή την εποχή του Παυσανία. Βρισκόταν κοντά στην Ιερά Οδό και χρησίμευε ως προσωρινή στάση κατά τη διάρκεια της πομπής προς την Ελευσίνα, τη 19η Βοηδρομιώνος. Η φροντίδα της είχε ανατεθεί στους Ελευσίνιους ιερείς της Δήμητρας. Ανήγειραν μια κατασκευή για να την προστατεύσουν και φρόντιζαν για τη συντήρηση και επιδιόρθωση τυχόν ζημιών.

Σύμφωνα με μια διαφορετική παράδοση, η Αθηνά έδωσε το σύκο στους Αθηναίους ως παρηγοριά όταν θρηνούσαν την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Άδη. Στην περιοχή αυτή λένε ότι ο Φύταλος φιλοξένησε τη Δήμητρα και ότι η θεά, για να του ανταποδώσει τη φιλοξενία, του έδωσε το δέντρο της συκιάς. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το επίγραμμα που αναγραφόταν στον τάφο του: «Εδώ ο βασιλιάς και ήρωας Φύταλος δέχτηκε τη σεβάσμια Δήμητρα, που αποκάλυψε τον πρώτο καρπό δέντρου που το γένος των θνητών ονομάζει ιερή συκιά. Από τότε, στο γένος του Φύταλου αποδίδονται άφθαρτες τιμές».

Αναφορά κάνει και ο Παυσανίας στα Αττικά: «Υπάρχει επίσης βωμός του Ζεφύρου και ιερό της Δήμητρας και της Κόρης, όπου τιμώνται μαζί και η Αθηνά και ο Ποσειδών. Στο μέρος αυτό λένε πως ο Φύταλος είχε δεχτεί στο σπίτι του τη Δήμητρα και πως η θεά τους έδωσε σε αντάλλαγμα το οπωροφόρο δέντρο της συκιάς».

Η μικρή εκκλησία του Αγίου Σάββα έχει εντοιχισμένα μάρμαρα που ανήκουν σε μνημεία της Ιεράς Οδού.

Οι πληροφορίες που έχουμε για τον Ελαιώνα επί Βυζαντίου είναι άμεσα συνυφασμένες με τη διαχείρισή του και τις γαιοκτησίες των διαφόρων εκκλησιαστικών ιδρυμάτων. Έως και σήμερα, στον ευρύτερο χώρο του Ελαιώνα, ως απομεινάρια εκείνης της κατάστασης, συναντώνται τα παρακάτω μοναστήρια, εκκλησίες και αγιάσματα:

                                                            

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ 

ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ ΛΕΩΦΩΡΟ ΚΑΒΑΛΑΣ(ΑΘΗΝΑ)

 

Το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου στην Λεωφόρο Αθηνών (Καβάλας), στέκει μόνο του προσπαθώντας να μας πείς την ίστορια του. το εκκλησάκι αυτό του 1903, απ΄τα ελάχιστα μνημεία της ευρύτερης περιοχής του Ελαιώνα. όπως μας γράφει ο εξαιρετικός Βασίλης Κουτσαβλής από τους Φίλους του Τατοΐου, πρόκειται για το «αδερφάκι» του Προφήτη Ηλία του πρώην Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου που κάηκε στη μεγάλη φωτιά του 1916. Το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου στην Λεωφόρο Αθηνών (Καβάλας), Δέν είναι ευρέως γνωστές, λεπτομερείς ιστορικές πληροφορίες για την ακριβή ημερομηνία κατασκευής ή τον αρχικό του ρόλο. Λόγω της μακράς περιόδου εγκατάλειψης, οι πληροφορίες για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ναού παραμένουν ασαφείς στο ευρύ κοινό. Συνήθως, σε τέτοιες περιπτώσεις, η ιδιοκτησία μπορεί να εμπλέκει την τοπική εκκλησιαστική αρχή. Η κατασκευή είναι μάλλον πέτρινη ή με απλή τοιχοποιία, τυπική των μικρών εξωκλησιών ή αγροτικών ναών της Αττικής. Δεν αναφέρεται μια συγκεκριμένη χρονολογία που σηματοδοτεί την αρχή της εγκατάλειψης, αλλά οι πηγές υποδηλώνουν ότι η κατάσταση αυτή διήρκεσε για αρκετές δεκαετίες, κατά τη διάρκεια των οποίων ήταν εντελώς αθέατο από τους περαστικούς της πολυσύχναστης λεωφόρου. Η μακρά περίοδος εγκατάλειψης, κατά την οποία το εκκλησάκι ήταν ρημαγμένο και γεμάτο σκουπίδια, υποδηλώνει ότι οποιαδήποτε εσωτερική διακόσμηση, αν υπήρχε αρχικά, πιθανότατα έχει καταστραφεί ή καλυφθεί. αποτελεί σύμβολο αστικής αναζωογόνησης και υπενθύμιση της ύπαρξης ξεχασμένων ιστορικών σημείων μέσα στον σύγχρονο αστικό ιστό της Αθήνας. Πέρα από αυτά τα γεγονότα, δεν υπάρχουν άλλα ευρέως γνωστά ιστορικά γεγονότα.

 

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

ΥΓ Η έρευνα και το κείμενο είναι αφιερωμένο στην Έλενα-Αξιοκόριτσο!! 

ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΕΛΑΙΩΝΑ

 

Ο Άγιος Στέφανος ήταν ο πρώτος μάρτυρας, ο πρώτος άνθρωπος που μαρτύρησε και μάλιστα σκληρά και έχυσε το αίμα του για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Μαρτύρησε την πίστη του στον Θεάνθρωπο Χριστό και έλαβε τον στέφανο της αγιότητας από τον αγωνοθέτη Χριστό. Το όνομά του είναι ελληνικό που σημαίνει τον άνθρωπο που φορά στεφάνι, στέμμα, δηλαδή τον διαλεχτό και αξιόλογο άνθρωπο. Μια μικρή εκκλησία του 18ου αιώνα, που τώρα βυθίζεται στη λήθη και είναι αφιερωμένη στη μνήμη του, είναι ένα από τα μυστικά του Ελαιώνα. Μονόχωρος δρομικός ναός, καμαροσκέπαστος, με τρίπλευρη αψίδα ιερού και καμαροσκέπαστο επίσης νάρθηκα. Στις αρχές του 20ού αι. προστέθηκε ανοικτός εξωνάρθηκας, ο οποίος κατόπιν μετατράπηκε σε κλειστό χώρο. Εξωτερικά είναι επιχρισμένος. Στη νοτιοδυτική γωνία απόκειται σπόνδυλος πώρινου δωρικού κίονα. Εσωτερικά έφερε νεώτερη τοιχογράφηση στον κυρίως ναό, ενώ στον νάρθηκα υπάρχουν παραστάσεις μάλλον παλαιότερες, που καλύπτονται από αιθάλη.

ΥΓ. Υπάρχει ένα είδος βωμού στον εξωτερικό χώρο, που πολύ με έβαλε σε σκέψεις.

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ