Η ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

 

Το νερό έχει βαθιά θρησκευτική σημασία, καθώς σχετίζεται με τη ζωή, την κάθαρση και την αναγέννηση, και είναι κεντρικό

στοιχείο σε πολλές λατρείες και τελετουργίες σε διάφορες θρησκείες. Τα νερά στον πολιτισμό των Ελλήνων κατέχουν θεϊκές δυνάμεις με πνευματικές, κοινωνικές και πρακτικές διαστάσεις. Η σχέση των Ελλήνων με το νερό ήταν βαθιά ριζωμένη στην καθημερινότητά τους, στις τελετουργίες και στη μυθολογία τους. Οι Έλληνες λάτρευαν τον Ποσειδώνα όχι μόνο για την προστασία του στη θάλασσα, αλλά και για την ικανότητά του να φέρνει καταστροφές μέσω των σεισμών και των πλημμυρών. Τα νερά των πηγών και των ποταμών θεωρούνταν ιερά και συχνά αφιερώνονταν σε νύμφες και άλλες τοπικές θεότητες. Οι πηγές ήταν τόποι λατρείας. Το νερό συμβολίζει την αρχέγονη ουσία απ’ την οποία δημιουργήθηκαν όλες οι μορφές ζωής. Πέρα όμως από τις όποιες θεοποιήσεις, το νερό στάθηκε και ένα παγκόσμιο σύμβολο αγνότητας, διαύγειας και κάθαρσης. Σε όλες τις θρησκείες, από τις αρχαιότερες μέχρι τις πιο σύγχρονες, η επαφή με το νερό συνιστά αναγέννηση και κάθαρση, Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε ότι το νερό υπήρχε πριν από κάθε άλλη ύλη, προτού υπάρξει ζωή. Στο νερό αποδόθηκαν ακόμη και θεϊκές ιδιότητες! Ο Ποσειδώνας, θεός όχι μόνο της θάλασσας, αλλά και όλων των μορφών νερού, ήταν η προσωποποίηση της θεϊκής διάστασης του. Η Αφροδίτη, η θεά του έρωτα και της αναπαραγωγής, αναδύθηκε απ’ αυτό.  Είτε με την αρσενική είτε με τη θηλυκή ιδιότητά του, το νερό και οι συνδεόμενες με αυτό θεότητες είχαν κορυφαία θέση στις θεωρίες για τη δημιουργία του κόσμου μας και στην αναζήτηση της θεραπείας των ανθρώπινων αδυναμιών και της αθανασίας. Στους λαϊκούς μύθους της χώρα μας και στα τοπικά έθιμα που σχετίζονται με το νερό, το υγρό στοιχείο συνήθως συσχετίζονταν με υπερφυσικές δυνάμεις, καθώς και με διάφορα υπερφυσικά στοιχεία που ζούσαν κοντά σε αυτό, όπως για παράδειγμα οι νεράιδες που, συνήθως, τις συναντούσε κανείς στους ποταμούς.Οι λαϊκές αφηγήσεις δεν είναι ο μόνος τομέας που εντοπίζουμε τη σημασία και τη συμβολικότητα που είχε για τους ανθρώπους το νερό. Η σπουδαιότητα του για τον άνθρωπο, εντοπίζεται πολύ συχνά επίσης στη θρησκεία, στις παραδόσεις και τα έθιμα. Στο αίμα αποτελεί βασικό συστατικό, το οποίο μεταφέρει το οξυγόνο και τις θρεπτικές ουσίες, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην αποβολή των βλαβερών και άχρηστων ουσιών. Στους ιστούς του σώματος, διαδραματίζει το ρόλο «λιπαντικού», συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία των μυών και των αρθρώσεων. Επιπλέον, εξασφαλίζει την απορρόφηση των κραδασμών! Στον εγκέφαλο ακόμα και ένα μικρό ποσοστό αφυδάτωσης, π.χ. της τάξης του 2%, αυξάνει το αίσθημα κόπωσης και επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση και την ικανότητα συγκέντρωσής μας, όπως έχει δηλώσει ο ανθρωπολόγος Loren Eiseley, τονίζοντας την «μαγεία» που κρύβει. Αυτή η σύνδεση βασίζεται στην εμβληματική ιδιότητα του νερού ως στοιχείο της ζωής και της αλλαγής, καθώς και στην ιδέα ότι το νερό μπορεί να γίνει φορέας ενέργειας και συναισθημάτων. 

 

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕ ΝΕΡΟ

Ένα από τα πιο ξακουστά έθιμα με νερό που συναντάμε κυρίως στις βόρειες περιοχές της Ελλάδας, είναι το έθιμο του «αμίλητου» νερού ή το «τάισμα» της βρύσης. Πιο συγκεκριμένα, την πρωτοχρονιά  πηγαίνουν νωρίς το πρωί στο πηγάδι ή στη βρύση του χωριού για να φέρουν σπίτι τους νερό. Δεν πρέπει να μιλήσουν μέχρι να φτάσουν στον προορισμό  και να ευλογήσουν το σπιτικό τους. Για αυτό το λόγο καθιερώθηκε η ονομασία του εθίμου ως «αμίλητο» νερό! Μια ενδιαφέρουσα πεποίθηση είναι  πως, κατά τη διάρκεια της σιωπής θα  αποκαλυφθεί ο νέος -νέα που πρόκειται να παντρευτείς μελλοντικά. Μερικοί από τους τρόπους αντιμετώπισης της βασκανίας, περιλαμβάνουν το ράντισμα του ματιασμένου ατόμου με νερό ώστε να πάρει το «κακό μάτι» μακριά. Βλέπουμε και εδώ την πεποίθηση πως το νερό μπορεί να προστατέψει τα άτομα και να τα εξαγνίσει, όπως στο μυστήριο της βάπτισης. Την Πρωτοχρονιά ο νοικοκύρης του σπιτιού πήγαινε κρυφά στη βρύση του χωριού και αφού πλενόταν, έπαιρνε μια πέτρα μικρή και την έπλενε καλά στη βρύση. Μετά έκοβε ένα κλωνάρι από κάποιο οπωροφόρο δέντρο και το έβρεχε κι αυτό και γυρίζοντας στο σπίτι, έβρεχε με αυτό όλους στο κεφάλι λέγοντας: «σιδεροκέφαλοι, χρόνια πολλά». Γενικότερα, θεωρείται ότι το νερό φέρνει τύχη. Έτσι, σε κάποιες περιοχές χύνουν νερό σ’ όποιον ταξιδεύει για να ’ναι ο δρόμος του ελεύθερος. Ο «ενεργειακός καθαρισμός με νερό» αναφέρεται σε πρακτικές εξαγνισμού, όπου το νερό χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση αρνητικών ενεργειών από χώρους ή άτομα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση αλατόνερου σε μπάνια για καθαρισμό σώματος και αύρας, το σφουγγάρισμα χώρων με αλατόνερο ή ροδόνερο, καθώς και τη χρήση του νερού για τον καθαρισμό κρυστάλλων και άλλων αντικειμένων.

 

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ 

 

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ

 

Ο λύκος υπήρξε το επίκεντρο παρεξηγήσεων, προκατάληψης και φόβου. Ωστόσο, ο λύκος πάντα κατείχε ιδιαίτερα ισχυρή θέση στην σχέση του με τον άνθρωπο. Στην αρχαιότητα, βλέποντας έναν λύκο πριν την έναρξη μιας μάχης ήταν οιωνός νίκης καθώς ο λύκος ήταν το σύμβολο του κυνηγού και του πολεμιστή. Ο λύκος έχει μεγάλη σημασία στις κουλτούρες και τις θρησκείες των νομαδικών λαών των ευρασιατικών στεπών και βορειο-αμερικανικών πεδιάδων. Σε πολλούς πολιτισμούς, η ταυτοποίηση του πολεμιστή με τον λύκο (τοτεμισμός) έδωσε την αφορμή για την ιδέα της Λυκανθρωπίας, της μυθικής ή τελετουργικής ταυτοποίησης του ανθρώπου και του λύκου. Oι Aιγύπτιοι, βέβαια, είχαν το θεό Άνουβι, έναν άνθρωπο με κεφάλι Λύκου που ήταν προστάτης της ταρίχευσης. Στα κείμενα των Πυραμίδων, ο Άνουβις χαρακτηρίζεται τέταρτος γιος του Ρα και κατονομάζεται επίσης ως κόρη του Κεμπεχούτ (Qebehout) ή «θεά δρόσος». Απεικονίζεται να κρατά τον νεκρό από το χέρι και με την ιδιότητα του φύλακα του ανακτόρου του Οσίριδος να τον οδηγεί προς την Αίθουσα της Κρίσης, για το ζύγισμα της ψυχής του. Οι αρχαιολόγοι αναγνώρισαν τον αφρικανικό χρυσό λύκο ως το ιερό ζώο του Άνουβι. Οι ρόλοι του άλλαξαν σε διαφορετικά πλαίσια. Έτσι, μπορούμε να σημειώσουμε ότι η Πρώτη Δυναστεία τον απεικόνιζε ως προστάτη των τάφων. Αργότερα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τον αναγνώρισαν επίσης ως ταριχευτή. Ωστόσο, στο Μέσο Βασίλειο, ο Όσιρις αντικατέστησε τον Άνουβις ως θεό του κάτω κόσμου. Παρά τη δύναμη του θεού, ήταν σπάνια αναπόσπαστο μέρος των αιγυπτιακών μυθολογιών. Με το Άνουβι παρόν, καμία Πύλη δεν μένει αφύλακτη. Καμία ψυχή δεν χάνεται στο σκοτάδι. Παρατηρούμε λοιπόν εδώ, τη σχέση του Λύκου με το σκοτάδι, το Xθόνιο. Ο λύκος συμβολίζει παράλληλα, τα ανωτέρα ιδανικά του ελεύθερου ανθρώπου. Συμβολίζει τον κύκλο της αναγέννησης, το όνειρο και την ενόραση, την κοινωνικότητα κ την συντροφικότητα, την επιμονή και την υπομονή! Στην αρχαία Ελλάδα, ο θεός Απόλλωνας αναφέρεται συχνά ως Λύκειος, ενώ ο  λύκος ήταν απο τα ιερά του ζώα. Για αυτό τον λόγο το όνομα του λύκου σημαίνει ο «φωτεινός», έχοντας κοινή καταγωγή,  με τις λέξεις  λυκόφως και λυκαυγές, δηλαδή το σούρουπο και τη χαραυγή (στο ετυμολογικό λεξικό του Μπαμπινιώτη αναφέρεται ότι ο Απόλλωνας ονομαζόταν λυκοκτόνος ως προστάτης από τους λύκους). Άλλη παράδοση θέλει τη Λητώ να μεταμορφώνεται σε λύκαινα, για να ξεφύγει από την Ήρα, και να επιστρέφει στην κατοικία της στη χώρα των Υπερβορείων, για να γεννήσει. Έτσι εξηγείται το επίθετο του θεού λυκογενής, δηλαδή γεννημένος από λύκο, κυρίως λόγω του ότι βλέπει άριστα την νύκτα. Συνδέεται και με την Φώτιση (εξ ου και η κοινή ρίζα λυκ- στην Ελληνική για το συγκεκριμένο ζώο και το φως, λ.χ. Λύκαιον, Λυκόφως, Λυκομίδης, Λυκούργος δηλ. Λυκόεργος, φωτοδότης). Υπό αυτές λοιπόν τις συμβολιστικές, ο λύκος θεωρείται ιερό ζώο των Ελλήνων Θεών Ηλίου ("Λυκάβας" στον Όμηρο και τον Ιουλιανό) και Απόλλωνος (υπό την επίκληση "Λύκιος") και Άρεως, αλλά και των Ρωμαίων Mars και Silvanus, καθώς και του ηλιακού Θεού Bellenus των Κελτών και του ηλιακού Θεού των Αιγυπτίων Ρα. Στην παλαιά Σερβική θρησκεία και μυθολογία, ο λύκος χρησιμοποιήθηκε ως τοτέμ, ενώ στην Σερβική επική ποίηση, ο λύκος είναι σύμβολο θάρρους. Οι Ινδιάνοι, θαύμαζαν και σεβόταν την υπομονή και την επιμονή των λύκων, που είναι τα πιο αποτελεσματικά όπλα για το κυνήγι. Το να τους λέει κάποιος ότι κυνηγούν σαν το λύκο ήταν η μεγαλύτερη φιλοφρόνηση. Σύμφωνα με τον Michel Pastoureau, η γένεση του μύθου του λύκου ανάγεται σε χρόνους πριν την παλαιολιθική εποχή, όπου οι άνθρωποι και οι λύκοι ζουν μαζί, μοιράζονται τους ίδιους χώρους κυνηγιού. Κατά συνέπεια ο λύκος αντιπροσωπεύει τον άλλο σημαντικό κυνηγό της ευρωπαϊκής πανίδας. Κατά τις χιλιετίες αυτές, η παρουσία του εισήλθε σταδιακά στο φαντασιακό των Ευρωπαίων.Η  πανσέληνος του Ιανουαρίου ονομάζεται  «Σελήνη του Λύκου». Η "Σελήνη του Λύκου" είναι η ονομασία που δίνεται στην πρώτη πανσέληνο του έτους, συνήθως τον Ιανουάριο, και πήρε το όνομά της από την πρακτική των αυτοχθόνων αμερικανικών φυλών, όπως οι Σιού, που παρατήρησαν την αυξημένη δραστηριότητα των λύκων και τα ουρλιαχτά τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ουρλιάζοντας, οι λύκοι επιχειρούν να εντοπίσουν άλλα μέλη της αγέλης, να μαρκάρουν την περιοχή τους ή ακόμα και για να ‘συντονίσουν’.. Το όνομα αυτό προέρχεται από τη γλώσσα τους, όπου περιγράφεται το φεγγάρι ως "λύκοι που τρέχουν μαζί".  Το φεγγγάρι δανείζεται το φως του ήλιου, ώστε να μας παρέχει προσανατολισμό και μία σχετική προστασία και στους κίνδυνους του σκότους.  Ο λύκος λοιπόν πρωτίστως ως αντιπρόσωπος του φωτός, είτε του ηλιακού είτε του εξ αντανακλάσεως του φεγγαριού, συνδέεται τόσο με την γνώση, όσο και την αυτογνωσία! Αντιπροσωπεύει ένα υψηλό επίπεδο νοημοσύνης και μια βαθιά σύνδεση με το ένστικτο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όταν ένας λύκος εμφανίζεται στη ζωή σας, πρέπει να δώσετε προσοχή σε αυτό που προσπαθεί να σας πει. Στην αγέλη οι τσακωμοί είναι σπάνιοι. Οι λύκοι είναι από τα πιο κοινωνικά ζώα στον κόσμο και επικοινωνούν με μια πολύ εξελιγμένη «γλώσσα» που περιλαμβάνει ήχους, μυρωδιές, εκφράσεις του προσώπου, στάσεις του σώματος και της ουράς. Πολύ επιθετικός όταν συναντήσει ξένους, ο λύκος, είναι μέσα στην οικογένεια εντυπωσιακά στοργικός και παιχνιδιάρης, υπομένοντας το τσαλαπάτημα των μικρών που παίζουν, ανταλλάσσοντας χάδια και τρέφοντας τους αδύναμους με τροφή που βγάζει από το στομάχι του. Οι λύκοι μας μοιάζουν σε πολλά. Όπως και εμείς, είναι πλάσματα με προσωπικότητα, πνεύμα, ψυχή, νου και συναισθήματα. Σκέφτονται, ονειρεύονται, κάνουν σχέδια, επικοινωνούν έξυπνα μεταξύ τους και μοιάζουν με τους ανθρώπους περισσότερο από οποιαδήποτε άλλο ζώο. Όπως και αν έχουν τα πράγματα, τα συναισθήματα που εμπνέει η λέξη «λύκος» ήταν πάντοτε έντονα. 

 

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ 

 

 

 

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΩΝ ΒΑΜΠΙΡ

 

   Ιστορίες  που πρωταγωνιστούν τα αιμοδιψή Vampire ή ο τρομερός κόμης Δράκουλας. Άραγε έχουν όλα αυτά καμιά πραγματική βάση; Πρώτον Το βαμπίρ, προέρχεται από τη Ρωσική λέξη “vampir”, όπου “ir” είναι ρήμα και σημαίνει πίνω. Το μυθικό βαμπίρ είναι σύμφωνα με τις φολκλορικές παραδόσεις ένα ον, ορατό ή αόρατο, που προέρχεται από μετενσάρκωση, αφθαρσία ή νεκρανάσταση ενός ανθρώπου, όπου  κατέχει μαγικές δυνάμεις. Κατοικεί σε σπηλιές, παλιά σπίτια, παλιά φρέατα κτλ., και λέγεται ότι απομύζει το αίμα κάθε ζωντανού όντος, καθώς και τα υγρά των πτωμάτων. 

 

   Ο καθηγητής David Dolphin, ένας αναγνωρισμένος και σοβαρός βιοχημικός του πανεπιστημίου του Βανκούβερ του Καναδά, μελετώντας τα συμπτώματα που παρουσιάζει ο κόμης Δράκουλας στο βιβλίο του Μπραμ Στόκερ, έφτασε στο συμπέρασμα ότι ο μύθος του βαμπιρισμού δεν είναι και τόσο μύθος, μιας και τα συμπτώματα της πορφυρίας ήταν κόκκινα ούρα, νευρικές κρίσεις, κ.α. Όλα ξεκίνησαν μετα το 1790, οπότε και εμπνευσμένα από κάποιες τοπικές δεισιδαιμονίες των βόρειων Βαλκανίων, γράφεται το πρώτο επικό ποίημα για τα βαμπίρ - τους βρικόλακες, Thalaba thDestroyer, Αλλά γίνεται η ιδέα περισσότερο γνωστή μέσω ενός στενού φίλου του Λόρδου Βύρωνα, του John W. Polidori μέσω του έργου του The Vampire ( 1819 ).

 

   Τα βαμπιρ σύμφωνα με τον Μ. Γ. Μερακλή είναι πειρακτικοί- βλαπτικοί νεκροί που επισκέπτονται τον κόσμο των ζωντανών για να ενοχλούν τους τελευταίους, κάποτε μάλιστα με ολέθριο τρόπο. Βρικόλακες γίνονταν τα ενεργειακά βαμπίρ. Εκδηλώνουν τοξικά χαρακτηριστικά που κάποιες φορές μπορεί να είναι αρκετά προφανή αλλά μερικές φορές μπορεί επίσης να είναι πολύ ύπουλα. Δεδομένου ότι εξαντλούν την ενέργειά σου και μπορεί να σε αφήσουν να νιώθει κάποιος καταβεβλημένος, αυτό μπορεί να έχει επίδραση στη συναισθηματική και ψυχική του ευεξία σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη ,κυρίως όσοι είχαν κάνει πολλές αμαρτίες στη ζωή τους. 

 

   Υπήρξαν εποχές όπου τα βαμπίρ ήταν πραγματικός εφιάλτης. Οι ερευνητές του 17ου και του 18ου αιώνα κατέγραφαν τα πάντα για τις μυστήριες οντότητες που ρήμαζαν τα χωριά της Ανατολικής Ευρώπης. Για πολλά χρόνια, ο “βαμπιρισμός” ήταν ένα σοβαρό θέμα για επιστημονική έρευνα. Αφενός, ήταν αρκετά τρομακτική ψυχική ασθένεια, αφετέρου, ήταν αποτέλεσμα των άθλιων κοινωνικών συνθηκών Ο δρ Groom, καθηγητής της Αγγλικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο του Exeter, δήλωσε πως οι βρυκόλακες θεωρούνταν πραγματικοί όλο το 1600 μέχρι και τις αρχές του 1700, Περισσότερο γνωστές στο ευρύ κοινό είναι οι παραδόσεις των βαμπίρ στην Ρουμανία, και αγνοούνται οι πλούσιες ελληνικές παραδόσεις για τους βρυκόλακες (ή βουρβούλακες ή βρυκολάκιους), που υπήρχαν σε όλη την Ελλάδα και στη Μ. Ασία.

 

Υπάρχουν λοιπόν στοιχεία για την ύπαρξη βαμπίρ; Εδώ είναι το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε.

 
   Σήμερα, οι σύγχρονοι ανθρωπολόγοι προσπαθούν να διαχωρίσουν τον μύθο από την πραγματικότητα και να εξηγήσουν γιατί οι παραδόσεις για τους «απέθαντους» είναι τόσο διαδεδομένες, δεδομένου πως δεν έχει αποδειχθεί η ύπαρξη τέτοιων όντων. Σύμφωνα με τις ελληνικές πεποιθήσεις στην κατηγορία αυτή ανήκουν:

-αυτοί που είχαν γεννηθεί ή η σύλληψη τους πραγματοποιήθηκε ιερή μέρα
-αυτοί που είχαν αφοριστεί από την Εκκλησία
-αιρετικοί , αποστάτες , άπιστοι
-επαγγελματίες μάγοι ή όσοι ασχολούνταν εν ζωή με τέτοιου είδους ζητήματα
-αυτοί που υπήρξαν θύματα των βαμπίρ
-όσοι δεν ενταφιάζονταν
-όσοι κατανάλωναν αρνί , το οποίο είχε δολοφονήσει λύκος
-αβάπτιστα έμβρυα.

 

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ