Η ΑΠΟΚΡΥΦΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

 

 

 

 

 ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ


Η μουσική υπάρχει στη ζωή μας από την πρώτη μας μέρα: στα νανουρίσματα που σιγοψιθυρίζουν στα μωρά για να κοιμηθούν. Η μουσική συνδέεται στενά με τον ψυχικό συντονισμό, καθώς έχει την ικανότητα να επηρεάζει άμεσα τα συναισθήματα, να ανασύρει μνήμες και να επηρεάζει τη διάθεση, προκαλώντας μια εσωτερική αρμονία ή αναταραχή. Η μουσική αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο που αγγίζει κάθε άνθρωπο, προκαλώντας συναισθηματική ευφορία, χαλάρωση ή ακόμα και την ανάγκη για κλάμα. Ο Πλάτωνας, θεωρούσε τη μουσική εξαιρετικά σημαντική για τη δημιουργία ανθρώπων γενναίων που μπορούν να στηρίξουν ηρωικά το κράτος. Σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο, στις περιπτώσεις που η μουσική έπαυε να είναι σεμνή αυτό μπορεί να είχε ως αποτέλεσμα να χάσει το άτομο την ηθική του υπόσταση και μέσα από αυτό ακόμα και να ασθενήσει. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ευχάριστη τη μουσική, χωρίς αμφιβολία. Τη θεωρεί απαραίτητη στις περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος αναπαύεται μετά από την καθημερινή προσπάθεια και συμφωνεί με τον Πλάτωνα στο κομμάτι της ηθικής, ενώ τονίζει πως η μουσική δεν επηρεάζει τον άνθρωπο επιφανειακά, αλλά μπαίνει στη ψυχή του. Η μουσική είναι κίνητρο, μέσο κινητοποίησης, είναι εργαλείο έκφρασης και δημιουργικότητας, τρόπος χαλάρωσης και συναισθηματικής αναγνώρισης για αυτό και αποτελεί θεραπευτικό εργαλείο για πολλούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Αλλά η εφαρμογή, επιρροή και η δράση της πάει και παραπέρα. Σκεφτείτε τη μουσική στις διαφημίσεις, τη μουσική που παίζει στο σουπερμάρκετ. Η μουσική χρησιμοποιείται ακριβώς γιατί έχει μεγάλη επικοινωνιακή δύναμη, ως μέσο επιρροής. Όπως επισημαίνεται στο «Time», η μουσική δρα απευθείας στο μεταιχμιακό (λιμβικό) σύστημα του εγκεφάλου, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας. Τα νευρικά σήματα που ξεκινούν από τους ήχους που φτάνουν στα αυτιά μας, ταξιδεύουν σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένου και του ιππόκαμπου και της αμυγδαλής, δύο εγκεφαλικές δομές που συνδέονται και με τη μνήμη. Μια μελέτη του 2013, που δημοσιεύτηκε στο «Journal of Positive Psychology», αποδεικνύει ότι η ακρόαση ρυθμικής μουσικής μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τα συναισθήματα μέσα σε δύο εβδομάδες. Οι άνθρωποι που συμμετείχαν στη μελέτη ανέφεραν ότι η μουσική με γρήγορο ρυθμό τους βοήθησε να αισθάνονται καλύτερα και πιο ενεργητικοί. Σύμφωνα με την Ένωση Μουσικοθεραπείας της Αμερικής, (American Music Therapy Association), αυτή η μέθοδος έχει αποτέλεσμα στη θεραπεία ατόμων με ασθένειες όπως η άνοια και το Πάρκινσον, μειώνοντας τα συμπτώματα άγχους και στρες και βοηθώντας στην ανάκτηση της μνήμης και των νευρολογικών λειτουργιών.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ

Η σχέση μεταξύ μουσικής και μυστικισμού αφορά τη χρήση του ήχου για την επίτευξη πνευματικής ένωσης, θεραπείας ή αποκάλυψης του θείου, με τη μουσική να λειτουργεί ως γέφυρα για την εσωτερική εμπειρία και τη σύνδεση με τη μεταφυσική. Αυτή η σύνδεση είναι εμφανής σε διάφορες παραδόσεις, όπου η μουσική και ο ήχος θεωρούνται μέσο για την έκφραση του θείου και την κατανόηση της μυστικής γνώσης. Η σύνδεση μουσικής και μαγείας, αν και δεν είναι κυριολεκτική, αναφέρεται στην «μαγική» δύναμη της μουσικής να επηρεάζει συναισθήματα, να δημιουργεί ατμόσφαιρες και να μεταφέρει τον ακροατή σε άλλους κόσμους. Η μουσική είναι ένας αρχαίος ελληνικός όρος και ετυμολογικά προέρχεται από την έννοια Μούσα. Η λέξη Μούσα προέρχεται από την αρχαιοελληνική ρίζα “μω”, η οποία σημαίνει ερευνώ, ζητώ, επινοώ. Οι μούσες της αρχαίας μυθολογίας είναι εννέα αρχαίες θεές. Η Τέχνη λοιπόν είναι ο δρόμος εκείνος που έχει ως απώτερο σκοπό να μας οδηγήσει στην κρυμμένη ενότητα του κόσμου, στη σύνδεση που υπάρχει στα επιμέρους με το όλο. Και η μουσικη εναι τεχνή! Οι διάφορες τελετουργίες είναι βαθιά συνυφασμένες με τη μουσική να λειτουργεί ως αναπόσπαστο στοιχείο, ενισχύοντας το νόημα, τη διάθεση και την κοινοτική εμπειρία της τελετής. Μέσω της μουσικής, οι τελετές αποκτούν συναισθηματικό βάθος, συνδέουν τους συμμετέχοντες με το ιερό. Ο διαλογισμός με τη συνοδεία μουσικής μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τις ευεργετικές επιπτώσεις αμφότερων, και να σας βοηθήσει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της απαιτητικής καθημερινότητας. Η μουσική υπόκρουση ενώ διαλογίζεστε, θα σας βοηθήσει να βελτιώσετε τα επίπεδα συγκέντρωσής σας. Παράλληλα, λόγω των χαλαρωτικών ιδιοτήτων της, η μουσική που ακούτε κατά τη διάρκεια του διαλογισμού, θα σας προσφέρει ένα εξαιρετικό soundtrack για οποιαδήποτε εργασία απαιτεί την προσοχή σας. Η ινδική μουσική για παράδειγμα,  βασίζεται σε τρόπους και πρότυπα ρυθμών: α) στη ράγκα (raga) και β) στο ταλ (taal). Η ράγκα, που στα σανσκριτικά σημαίνει «χρώμα» σχετίζεται με τη μελωδία και το ταλ με το ρυθμό. Στην αρχαία Ινδία είχε ανακαλυφθεί ότι υπάρχουν επτά βασικοί μουσικοί φθόγγοι, που είχαν προέλθει από ήχους της φύσης και των ζώων. Κάθε μουσικός φθόγγος αντιστοιχεί σε ένα από τα 7 ενεργειακά μας κέντρα (τσάκρα). Όταν η συχνότητα ενός μουσικού φθόγγου συντονίζεται με το αντίστοιχο ενεργειακό κέντρο, τότε αυτό ενεργοποιείται και ενδυναμώνεται. Την εποχή που ο George Harrison ασπάζεται τον ινδουισμό, στον οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι και τον θάνατο του, οι Paul McCartney και John Lennon έγραφαν το «I am the Walrus» που άρχιζε με την πανθεϊστική δήλωση: «I am he as you are he as you are me and we are all together», Ο ήχος και η μουσική είναι σημαντικά εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν και να ενισχύσουν εάν ξέρετε τον τρόπο να ακούτε την κατάλληλη στιγμή και τον κατάλληλο ήχο! Η μουσική μπορεί να έχει μεταξύ άλλων και τα παρακάτω αποτελέσματα: αλλαγές στην εγκεφαλική λειτουργία, καθώς και σε όλες τις ρυθμικές λειτουργίες του σώματος, υψηλότερα επίπεδα επίγνωσης, ανύψωση του ενεργειακού φάσματος δονήσεων του ατόμου και εσωτερικό επαναπρογραμματισμό.

ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ

Συμβουλές διαφόρων ειδικών αλλά και ορισμένες μελέτες λένε ότι, η μουσική μπορεί να λειτουργήσει χαλαρωτικά και ευεργετικά για την διαδικασία του ύπνου. Όμως ειδικοί του Πανεπιστημίου Baylor με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Psychological Science», ανατρέπουν όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα για την σχέση της μουσικής με τον ύπνο. Διάφορες μελέτες αναφέρουν ότι η αργή, καταπραϋντική μουσική μπορεί να μειώσει τον καρδιακό ρυθμό και να χαλαρώσει το σώμα, να μειώσει το άγχος και το στρες ή απλώς να αποσπάσει την προσοχή από αγχωτικές σκέψεις που εμποδίζουν τον ύπνο. Ο ψυχολόγος Laszlo Harmat και οι συνεργάτες του συγκέντρωσαν 94 φοιτητές με διαταραχές ύπνου και τους χώρισαν σε τρεις ομάδες.
Η πρώτη ομάδα έπρεπε να κοιμηθεί χωρίς μουσική, η δεύτερη ομάδα έπρεπε να βάλει μουσική 45 λεπτά πριν κοιμηθεί ενώ η τρίτη έπρεπε να αποκοιμηθεί με τη μουσική.
Το πείραμα κράτησε συνολικά 3 εβδομάδες. 
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως 30 στους 35 εθελοντές κοιμόντουσαν καλύτερα με τη μουσική ή αφού είχαν ακούσει μουσική. Η ακρόαση χαλαρωτικής μουσικής μπορεί να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, κάτι που σας βοηθά να αισθάνεστε πιο χαλαροί πριν τον ύπνο. Στο Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα, η χαλαρωτική μουσική ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, υπεύθυνο για την ανάπαυση και την πέψη, το οποίο προάγει τη χαλάρωση. Το μυαλό μας είναι «σχεδιασμένο» για να ανταποκρίνεται στα ποικίλα μουσικά ακούσματα, καθώς έχει την ικανότητα μέσω αυτών να στέλνει σήματα σε κάθε μέρος του σώματός μας, επηρεάζοντας την αναπνοή και τους καρδιακούς παλμούς μας ανάλογα με το ρυθμό κάθε τραγουδιού. 
Υ.Γ. οι στενοί μου συνεργάτες θα θυμούνται ότι πάντα πριν και μετά την οποιαδήποτε έρευνα, έφερνα μαζί μου συγκεκριμένα τραγούδια και μουσικές που άκουγε η ομάδα. Άλλες φορές, τους έγραφα cd, λέγοντας τους να τα ακούσουν και να δώσουν σημασία στον ήχο ή στον στίχο. Ακόμα, τους απαντούσα ή τους μιλούσα μέσα από τραγούδια!

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

Η ΑΠΟΚΡΥΦΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ (ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΟΤΑΝ ΤΡΩΣ)

 

 

 

 

 

 Ο συμβολισμός της τροφής επεκτείνεται πέρα από τη φυσική της λειτουργία,
καλύπτοντας ψυχολογικές, κοινωνικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές διαστάσεις
(είμαι σίγουρος φίλε αναγνώστη ότι, όταν θα τελειώσεις αυτό το κείμενο, θα κοιτάς
καχύποπτα το πιάτο σου). Η τροφή παρέχει συναισθηματική ικανοποίηση και
αίσθηση του ανήκειν, ενώ παράλληλα τα είδη και η κατανάλωσή της,
αντικατοπτρίζουν τις πεποιθήσεις, τις αξίες και την ταυτότητα ενός πολιτισμού ή
μιας θρησκείας, όπως αποδεικνύεται από τις τελετουργίες, τις νηστείες και την
αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων ( έχει σημασία με ποιους τρως, πότε το τρως και
τι τρως, φίλε μου…..). Το φαγητό και το τραπέζι στο οποίο λαμβάνουν χώρο τα
γεύματα μας (ιδιαίτερα τα ομαδικά γεύματα), έχουν καταλυτική δύναμη και έναν
αδιαπραγμάτευτο συμβολισμό. Αρκεί να φέρουμε στο μυαλό μας τα παρακάτω για
να καταλάβουμε το μέγεθος του συμβολισμού: το να κάθεται κανείς στην κεφαλή
του τραπεζιού, δηλώνει συμβολικά την «αρχηγία» στον οίκο (σκεφτείτε πόσα αλλά
μπορείς να κάνεις παίζοντας με θέσεις, κουταλιά, πιρούνια). Στις αγέλες των ζώων,
η σειρά σίτισης, δηλαδή ποιο ζώο θα φάει πρώτο απ’ την τροφή που προορίζεται
για όλη την αγέλη, δηλώνει βουβά ιεραρχία και σεβασμό (αν πρόκειται για το
δυνατό αρσενικό). Οι γάμοι, οι βαπτίσεις, οι κηδείες, τελετές φορτισμένες με
ποίκιλλα συναισθήματα και όχι μόνο, συνοδεύονται πάντα από γεύματα. Αν, για
παράδειγμα, κατά τη διάρκεια ενός γεύματος μάθαμε κάτι ιδιαίτερα δυσάρεστο ή
συνέβη κάποιο τραυματικό γεγονός, είναι πιθανό να φορτιστούν για εμάς με
συγκεκριμένα συναισθήματα, αυτά που νιώσαμε κατά τη διάρκεια εκείνου του
γεύματος, συγκεκριμένες τροφές. Ίσως, λοιπόν, κάθε φορά που θα ερχόμαστε σε
επαφή με αυτό το φαγητό, να επανέρχονται και να αναβιώνουν εκείνα τα
συναισθήματα (αποκτούμε ένα σημείο αγκίστρωση μέσω της τροφής δηλαδή). Η
σχέση μεταξύ των ανθρώπων, της τροφής τους και της συμπεριφοράς τους, είναι
στενή και πολυδιάστατη. Η τροφή δεν είναι απλώς ένα μέσο επιβίωσης, αλλά
επηρεάζει βαθιά τη συμπεριφορά, καθώς συνδέεται με την κοινωνική δομή της
αγέλης, την κυριαρχία και την ανάγκη για ασφάλεια. Ο Μυστικός Δείπνος πχ. Ο
Δείπνος λέγεται μυστικός όχι γιατί έγινε εν κρυπτώ, αλλά γιατί ο Χριστός ήθελε να
αποκαλύψει στους μαθητές του το μυστήριο της Θείας Μετάληψης. Και ο γραφών
θα σας πει και βάλτε το καλά στο μυαλό σας, κάνεις μέρος σου αυτό που τρως,
μεταλαμβάνεις ,αλλά συμβαίνει και το αντίστροφο! Σε κάνει μέρος του, αυτό που
τρως φίλε μου! Σκέψου όταν κοινωνάς, γίνεσαι εσύ μέρος της κοινωνίας του
συνόλου, δηλαδή αυτού που κοινωνάς, για παράδειγμα του Χριστού! Αν νομίζετε
ότι όταν τρωτέ κάτι, παίρνετε δύναμη μόνο εσείς, γελιέστε (τώρα ο γράφων γελά
λέγοντας καλά τα παραμυθία των μαύρων μάγων, και των τεχνικών τους, αλλά
είδατε μόνο την μίση αλήθεια! Ψιτ, το παραμύθι έχει και λύκο που μάλιστα
δαγκώνει!). Παίρνει δύναμη και έλεγχο πάνω σας και αυτό που τρώτε, για ψάξτε
καλύτερα τι σημαίνει κοινωνία φίλτατοι! Ορισμός: από την άποψη της
κοινωνιολογίας, η κοινωνία αντιπροσωπεύει ένα σύνολο συνειδητών ανθρώπινων
σχέσεων που βασίζονται σε κοινές πολιτισμικές παραστάσεις. Και τι σημαίνει η λέξη
κοινωνία φίλτατοι; Η «κοινωνία» αναφέρεται σε ένα σύνολο ανθρώπων που ζουν
μαζί, οργανωμένοι βάσει κανόνων και νόμων που διαμορφώνουν ένα πλέγμα
αλληλεπιδράσεων. Η σημασία της κοινωνίας έγκειται στο γεγονός ότι ο άνθρωπος
είναι «φύσει κοινωνικό ον» και, μέσω της συλλογικής ζωής, δημιουργεί
πολιτισμούς, διασφαλίζει την ανάπτυξη και επιτυγχάνει συλλογικούς σκοπούς. Και
φυσικά αυτό που τρώτε είναι ένα είδος κοινωνίας, δεν είναι οι λέξεις τυχαίες φίλε!

Για αυτό άλλωστε ο Χριστός, ως γνήσιος μύστης, είπε στους μαθητές του «Λάβετε
φάγετε», προσφέροντας τους ψωμί (το σώμα Του) και κρασί (το αίμα Του). «Λάβετε
φάγετε τοῦτό μου ἐστι τὸ σῶμά… Τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ
περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον». Η λέξη μυστικός δεν σημαίνει ότι έγινε μυστικά, κρυφά,
ότι δηλαδή ο Ιησούς και οι μαθητές Του κρύβονταν από Γραμματείς, Φαρισαίους ή
Ρωμαίους. Παράγεται από το «μύστης» και αυτό από το «μυώ». Άρα ο Δείπνος
αυτός δεν έγινε κρυφά και απομονωμένα, αλλά για να αποκαλύψει, παρουσιάσει
και διδάξει στους δώδεκα μαθητές Του ή να αποκαλύψει καταστάσεις ο Χριστός.
Ξανά σκέψου τώρα τι είπα πιο πάνω για το πως δουλεύει η τροφή στην κοινωνία
και η πόση! Ο Δείπνος εκείνης της Πέμπτης λέγεται και είναι «ΜΥΣΤΙΚΟΣ», διότι
μύησε ο Κύριος τους Μαθητές Του. Ο Μάρκος περιγράφει τα γεγονότα με παρόμοιο
τρόπο, προσδίδοντας περισσότερες λεπτομέρειες στη διαδικασία επιλογής του
χώρου του Μυστικού Δείπνου.- Φυσικά και ο τόπος που τρως έχει σημασία! Τώρα
που το σκέφτομαι, έχω ταΐσει μερικούς εχθρούς μου σε χώρους που ούτε
κατανοούσαν τι έκανα ή τι γινόταν. Εσείς μπορεί να παίζετε φίλτατοι με τους
κανόνες αλλά και εγώ παίζω με τους δικούς μου και μάλιστα μέσα στα μούτρα σας,
χωρίς να παίρνετε μυρωδιά! Το έχω πει, παίζω και με τους κανόνες του παιχνιδιού,
αλλά φέρω και νέους κανόνες, τρόπους και αλίμονο στους αδαείς αντιπάλους μου,
που ηθελημένα τους άφησα να με περνούν για βλάξ, χαζό, ή ότι δεν καταλαβαίνει τι
πάνε να φτιάξουν απέναντι μου! Αλλά ας επανέλθουμε στον Μάρκο, που αναφέρει
ότι πριν τον μυστικό δείπνο, κάποιος άνθρωπος θα συναντούσε τους μαθητές, ο
οποίος θα φέρει μια στάμνα με νερό, προτείνοντας να τον ακολουθήσουν στην
οικία του οικοδεσπότη, όπου θα έχει ετοιμάσει την αίθουσα που θα παρατεθεί ο
Δείπνος. Κοινώς ήταν ένας καθαρά τελετουργικός δείπνος και χώρος με
χριστιανικούς όρους, όπως και κάθε δείπνος φίλε αναγνώστη! Φυσικά, κάθε τροφή
επιδρά με διαφορετικό τρόπο στη διάθεσή μας. Οι αμυλούχες τροφές μας βοηθούν
να χαλαρώσουμε όταν είμαστε σε ένταση, οι πρωτεΐνες μας ξυπνούν όταν έχουμε
υπνηλία, ενώ η ζάχαρη και τα λιπαρά προσφέρουν πρόσκαιρη ανακούφιση όταν
έχουμε άγχος ή βιώνουμε άσχημα συναισθήματα (αν νομίζετε ότι, η τροφή
κυριαρχεί πάνω σας μόνο συμβολικά και ψυχικά γελιέστε, κυριαρχεί και βιολογικά.
Κάπου εδώ ο γραφώνν λέει γελώντας στο ρόλο του προβάτου, έλα να με φας
κορόιδο !Να δεις όχι πως θα πάρεις τις δυνάμεις μου μόνο, αλλά πως θα σε κάνω
εγώ δικό μου μέρος!). Όσο περισσότερους υδατάνθρακες τρώτε, τόσο περισσότερη
σεροτονίνη παράγετε και τόσο περισσότερο χαλαρώνετε. Δεν είναι τυχαίο ότι οι
περισσότεροι αναζητούν σοκολάτα, η οποία εκτός από ζάχαρη, περιέχει καφεΐνη,
αλλά και θεοβρομίνη, η οποία βελτιώνει τη γνωστική απόδοση και τη διάθεση.
Σκέψου τι γίνετε ψυχολογικά και πως συνδέεσαι με τους άλλους μέσω του δείπνου!
Τι νιώθεις ψυχικά όταν τρως ή με αυτό που τρως! Πως συνδέεστε ψυχολογικά με

αυτούς που μοιράζεσαι την κοινή τροφή! Έρευνες δείχνουν ότι το να τρώμε μαζί
ενισχύει σημαντικά την ευτυχία, την εμπιστοσύνη και την κοινωνική συνοχή.
Σύμφωνα με την πρόσφατη Έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας του 2025, οι άνθρωποι
που κάνουν σε τακτική βάση παρέα στα γεύματα:
 Αναφέρουν υψηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή
 Βιώνουν χαμηλότερα επίπεδα μοναξιάς
 Νιώθουν μεγαλύτερη κοινωνική υποστήριξη και συμμετοχή.
Μελέτες δείχνουν ότι, οι άνθρωποι που τρώνε τακτικά με άλλους αναφέρουν
χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους, μαζί με υψηλότερα σκορ ευτυχίας και
ισχυρότερους κοινωνικούς δεσμούς. Τρόφιμα όπως τα αυγά, το αβοκάντο και τα
αμύγδαλα δεν είναι μόνο νόστιμα, είναι σημαντικά στην προστασία της υγείας,
στην ευεξία και στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου. Η μεσογειακή, δηλαδή η
ελληνική παραδοσιακή διατροφή, είναι η καλύτερη για την προστασία των
εγκεφαλικών λειτουργιών αφού μας παρακινεί να καταναλώνουμε ελαιόλαδο και
ξηρούς καρπούς, που βελτιώνουν θεαματικά τη μνήμη. Η σχέση φαγητού και
οργανισμού είναι αναμφισβήτητη , εγώ θα έλεγα και η ψυχική και ενεργειακή
σύνδεση! Η κατανάλωση τροφής είναι θέμα επιβίωσης, όμως η ποιότητα των
τροφών που καταναλώνουμε σήμερα, συνδέεται με σημαντικές συνέπειες της ζωής
μας, της υγείας μας, της ψυχολογίας μας ακόμα και της αύρας μας! Η τροφή έχει
συμβολική σημασία σε πολλούς πολιτισμούς, ξεπερνώντας την απλή θρεπτική της
αξία, καθώς συμβολίζει την αγάπη, την προσφορά, τη φιλοξενία και την κοινωνική
σύνδεση. Συχνά συνδέεται με θρησκευτικές τελετές, γιορτές και οικογενειακές
στιγμές, όπως το Πάσχα ή τα Χριστούγεννα, όπου συγκεκριμένα φαγητά αποκτούν
βαθύτερο νόημα. Σε μια πρώτη αναζήτηση στο λεξικό βρίσκω ότι η λέξη «τροφή»
προέρχεται ετυμολογικά από το ρήμα «τρέφω» και είναι γένους θηλυκού.
Κυριολεκτικά σημαίνει «ουσία που καταναλώνεται από έναν οργανισμό για να
διατηρηθεί στη ζωή» Το φαγητό δεν είναι απλή υπόθεση λοιπόν, γιατί κουβαλάει
την ιστορία του καθενός μας. Την κοινή τροφή μπορείς να την πεις και συνάρθρωση
-συναρθρώνω, αόρ .: συνάρθρωσα, παθ. φωνή : συναρθρώνομαι, π.αόρ .:
συναρθρώθηκα ενώνω ή και ενώνομαι, συνδέω η συνδέομαι! Φυσικά και
υπάρχουν τρόποι και τεχνικές με την τροφή που ξέρω και δεν θα αναφέρω, που
λειτουργούν και κάτω από απόκρυφους ή ψυχολογικούς ή και βιολογικούς κανόνες
( σιγά μην σας δείξω την φαρέτρα μου).
 

ΥΓ. Είσαι ο ένας και οι πολλοί ; Ναι είμαι! Και πώς έγινε αυτό; Α, ένας τρόπος είναι
ότι του έδωσα τροφή ή τούς άφησα να μου δώσουν τροφή με τους τρόπους που
ξέρω εγώ (απόσπασμα από μελλοντικό διήγημα φαντασίας)!

 

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ 

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ

 

(Όταν ακούτε την λέξη “θάνατο” να εννοείτε “μεταμόρφωση)

Η λέξη Μυστήριο στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε το μυστικό, το άρρητο μέρος μιας τελετής ή λατρείας, που δεν γινόταν φανερή σε άτομα που δεν είχαν μυηθεί. Ένα από τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ελληνικής θρησκείας ήταν η παιδευτική της λειτουργία. Η μετάβαση των εφήβων από την παιδική στην ενήλικη ζωή διευκολυνόταν με μία σειρά τελετών μυήσεως, κοινό χαρακτηριστικό των οποίων, ήταν ο προσωρινός αποκλεισμός του μυούμενου από τον κόσμο της καθημερινότητας. Το όνομα Αχιλλεύς στην αρχ. ελλ. ετυμολογία προέρχεται από το «ἄχος» (αρσ.) (θλίψη, πόνος) και το «ἴλλω» (περιπλανιέμαι, τριγυρνώ - όπως ένας μυημένος κατά την τελετή μύησης) δηλαδή «αυτός που τριγυρίζει θλιμμένος». Κατά μια άλλη, πιο πρόσφατη άποψη, μπορεί να προέρχεται και από το «ἄχος» και το «λεώς» (λαός), δηλαδή «αυτός που προκαλεί θλίψη ή και πόνο στο λαό», δηλαδή στους εχθρούς. Ο Αχιλλέας ήταν ένας μυημένος της αρχαιότητας και βασιλιάς των Μυρμιδόνων στη Φθία. Την ανατροφή του Αχιλλέα  ανέλαβε ο Κένταυρος Χείρωνας στο Πήλιο με εντολή του Πηλέα. Εκεί ο μυθικός Αχιλλέας ανδρειώθηκε και έμαθε να χειρίζεται με τελειότητα τα όπλα αλλά και την τέχνη του κυνηγιού.  

 

Μυθική η ασπίδα του Αχιλλέα.

Μια ασπίδα έργο τέχνης, που έχει συζητηθεί και αναλυθεί όσο λίγα αντικείμενα της αρχαίας ιστορίας. Και ποιος άλλος θα μπορούσε να είχε φτιάξει αυτή την ασπίδα αν όχι ο Ήφαιστος; Και δεν είναι λίγοι βέβαια εκείνοι οι οποίοι έχουν υποστηρίξει ότι ο Όμηρος δεν περιέγραφε στους στίχους του στην Ιλιάδα μια πραγματική ασπίδα, αλλά επινοήματα που ένωσε με αριστοτεχνικό τρόπο. Το σίγουρο είναι ότι η μυθική ασπίδα του Αχιλλέα δεν μπορεί παρά να κρύβει μεγάλους και μικρότερους συμβολισμούς. Η Θέτιδα ζήτησε από το θεό Ήφαιστο να σφυρηλατήσει μια ασπίδα και έτσι και έγινε. Δεν ήταν όμως μια απλή ασπίδα αλλά ένας ολόκληρος συμβολισμός. Τα μέταλλα που χρησιμοποίησε ο Ήφαιστος για να την φτιάξει ήταν ο χαλκός, ο κασσίτερος, το χρυσάφι και το ασήμι. Αυτό που την κάνει επίσης να ξεχωρίζει ήταν ο συμβολισμός της. Αποτελούταν ουσιαστικά από πέντε ζώνες καθεμιά από τις οποίες σχημάτιζε πέντε ομόκεντρους κύκλους. Για των Αχιλλέα ο Τρωικός πόλεμος συμβολίζει τον αγώνα της ψυχής να οδηγηθεί από τον εδώ τόπο, τον πλημμελή και άτακτο στον εκεί τόπο, τον νοητό και πνευματικό. Ο Αχιλλέας αρχικά μεταμφιέζεται σε γυναίκα για να μην πάει στον πόλεμο. Από τη φύση του όμως δεν μπορεί να κρυφτεί κι έτσι όταν ο Οδυσσέας φέρνει δώρα για τις γυναίκες στο παλάτι του Λυκομήδη, ο Αχιλλέας διαλέγει το σπαθί (σύμβολο της βούλησης ή του πνεύματος που θα τον οδηγήσει στη νίκη). Επιλέγει λοιπόν τον δρόμο του (η μήπως ο δρόμος τον επιλέγει;) προτιμώντας να ζήσει λίγα χρόνια αλλά δοξασμένα, ενώ στο πρόσωπο του ενσαρκώνεται πλέον το αρχέτυπο του πολεμιστή, του Ανθρώπου που πολεμάει για τα ιδανικά του. Ένα σημαντικό γεγονός στην Ιλιάδα είναι ο θυμός του Αχιλλέα, όταν ο Αγαμέμνωνας του παίρνει τη Βρισηίδα. Δεν είναι επειδή θα χάσει την κοπέλα, αλλά επειδή προσβάλλεται από τη στάση του βασιλιά των Ελλήνων. Είναι η μεγαλύτερη προσβολή για έναν πολεμιστή, είναι η μεταχείριση του με τέτοιο τρόπο ώστε να αμφισβητηθεί η τιμή και η αξία του. Ο Αγαμέμνονας του προσφέρει πλούσια δώρα και επιθυμεί τη συμφιλίωση, αλλά είναι δυνατόν να συμβιβαστεί η Ψυχή του πολεμιστή και να εξαγοραστεί με υλικά αγαθά; Επίσης η περίφημη Αχίλλειος πτέρνα. Αυτή η μικρή λεπτομέρεια, αυτή η φαινομενικά ασήμαντη παράλειψη, θα καθόριζε τελικά την τύχη του ήρωα. Ένα ακόμη επίπεδο μυστηρίου και γοητείας στον θρύλο. Σήμερα, η έκφραση συμβολίζει κάθε κρυφή αδυναμία, κάθε ευάλωτο σημείο που μπορεί να αποβεί μοιραίο, υπενθυμίζοντάς μας ότι ακόμη και οι πιο ισχυροί έχουν τα τρωτά τους σημεία! Η ιδέα διαπερνά τη λογοτεχνία, την ψυχολογία, ακόμη και την καθημερινή γλώσσα (πόσες φορές δεν έχουμε πει ότι «αυτό είναι η Αχίλλειος πτέρνα του»;). Η ιστορία του Αχιλλέα και της τρωτής του φτέρνας μας διδάσκει για την ισορροπία μεταξύ δύναμης και αδυναμίας. Ο Αχιλλέας ήταν ένας ηρωικός χαρακτήρας που συμβολίζει τη δύναμη, την ανδρεία και την ευαισθησία. Μας εμπνέει να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα της ζωής με αυτήν την ίδια δύναμη και ανδρεία, αλλά και με σεβασμό και ανθρωπιά προς τους άλλους.

ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ 

ΚΑΡΜΑΝΙΟΛΟΙ Η ΦΑΤΡΙΑ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ

 

Οι "Καρμανιόλοι" ήταν μια λαϊκή επαναστατική παράταξη ή φατρία στη Σάμο, που έδρασε λίγο πριν και κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Αντιπαρατέθηκαν με τους "Καλικαντζάρους", μια άλλη φατρία που αποτελούνταν από προεστούς και είχε συμμαχήσει με την τουρκική εξουσία. Το 1806 κατόρθωσαν οι Καρμανιόλοι και πήραν τις θέσεις των Καλικάντζαρων, οι οποίοι έστειλαν επιτροπή στην Κωνσταντινούπολη, ζητώντας την έκδοση σουλτανικού διατάγματος επανελέγχου των λογαριασμών. Εκεί συνάντησαν τον Λυκούργο Λογοθέτη, ο οποίος με ενέργειές του, διαβήματα και με καταβολή 72000 γροσιών, κατόρθωσε να εκδοθεί το φιρμάνι για τον επανέλεγχο των λογαριασμών και την εξέταση της κατάστασης στη Σάμο. Το όνομα «Καρμανιόλοι», ήταν ήδη σε χρήση στα Επτάνησα. Σύμφωνα με τις πηγές, αυτό που έδωσε το όνομα «Καρμανιόλοι» στη ριζοσπαστική αυτή ο ομάδα, ήταν «ο χορός της καρμανιόλας», τον οποίο χόρευαν και οι εξεγερμένοι Γάλλοι. Ο χορός της καρμανιόλας είναι ένας λαϊκός χορός που σχετίζεται με την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης. Ήταν δημοφιλής τόσο στην Ιταλία όσο και στη Γαλλία, και χορευόταν με το ομώνυμο τραγούδι Καρμανιόλα. Το τραγούδι και ο χορός έγιναν σύμβολο της επανάστασης και της αλλαγής, και συνδέθηκαν με τους Ιακωβίνους, οι οποίοι ήταν μια ριζοσπαστική πολιτική ομάδα εκείνης της περιόδου. Επί Ροβεσπιέρου, έγινε ο χορός που συνόδευε αποκεφαλισμούς αστών, δικαστών και αντεπαναστατών γενικότερα. Εξαιτίας αυτού, η Καρμανιόλα απετέλεσε τη δημώδη ονομασία της λαιμητόμου. Ο χορός είναι καθαρά τελετουργικός και συνδέεται με την επανάσταση των ατόμων και όπως λέει ο γραφών, δεν υπάρχει επανάσταση δίχως χορό! Κάποιοι Σαμιώτες ναυτικοί, συνεπαρμένοι από την ιδέα της επανάστασης, τον δίδαξαν στη φτωχολογιά του νησιού και από τότε έγινε σύμβολο της ρήξης των περισσότερων κατοίκων του νησιού με τους παραδοσιακούς. Στη Σάμο, η αντίδραση ενάντια στο κατεστημένο των προεστών, εκφράστηκε καθαρά με την προσπάθεια ανατροπής τους από την εξουσία. Προσπάθεια που πέτυχε δυο φορές, την πρώτη προς το τέλος της Τουρκοκρατίας και τη δεύτερη κατά την επανάσταση του 1821. Οι περισσότεροι μάλλον συμπαθούσαν τους Καρμανιόλους και εμφανίζουν την ίδια νοοτροπία μ’ αυτούς σχετικά με την ανάπτυξη των γραμμάτων. Η κάθοδος του Γ. λογοθέτη στη Σάμο ανέτρεψε τις εύθραυστες ισορροπίες, ενισχύοντας τις καταπιεσμένες δυνάμεις. Τώρα πια, το σύστημα των «Παλαιών Προεστών» και οι Οθωμανοί συνεργάτες τους (Βοεβόδας, Καδής, Σούμπασης) αντιμετώπιζαν άμεσο κίνδυνο οριστικής ανατροπής, διώξεων και χρηματικών κυρώσεων. Οι Καρμανιόλοι έφεραν περικεφαλαία, από δέρμα και σίδηρο, με σταυρό, και τα αρχικά ΗΕΗΘ (ή ελευθερία ή θάνατος). Οι ηγέτες των Καρμανιόλων, πέρα από τον αρχηγό Λυκούργο Λογοθέτη, είναι έμποροι και καραβοκύρηδες μικρής εμβέλειας που μένουν μόνιμα στο νησί και αναδεικνύονται μέσα από τη σκληρή αντιπαράθεση με τους παλαιούς προεστούς. Οι πιο χαρακτηριστικές προσωπικότητες αξιωματικών είναι: Ο καπετάν Σταμάτης Γεωργιάδης, γαμπρός του Λογοθέτη, ο Μανώλης Μελαχροινός και ο Μανώλης Αγγελινίδης που τον αντικατέστησε μετά τον θάνατό του, ο Κωνσταντής Κονταξής, και ο φιλικός Κωνσταντής Λαχανάς απ’ το Άνω Βαθύ, καπετάνιος στο ιδιόκτητο του σκάφος του «Πυθαγόρας». Ο αρχηγός τους, Λυκούργος Λογοθέτης, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Θεσσαλό Αριστείδη Παππά, τον Ιούνιο του 1819, και έλαβε το όνομα Λυκούργος ως μυημένος πλέον (από το όνομα του αρχαίου Σπαρτιάτη νομοθέτη), το οποίο έκτοτε θα κρατήσει έως το τέλος της ζωής του. Ορίστηκε από τον απόστολο Δημήτριο Θέμελη ως «τοποτηρητής της Αυτού Εκλαμπρότητος» [ήτοι, του Αλέξανδρου Υψηλάντη, Αόρατης Αρχής της Φιλικής Εταιρείας] στη Σάμο. Είναι σημαντικό να πούμε ότι, όλοι οι Σαμιώτες συνδρομητές σε νεοεκδιδόμενα βιβλία, από το 1814 που ανιχνεύονται σε καταλόγους εκδοτών, ανήκουν στο περιβάλλον των Καρμανιόλων ή στην Εκκλησία. Κανένας τους δεν προέρχεται από την παράταξη των «παλαιών προεστών». Κοινώς, πρόκειται για μία αντιπαράθεση των ελεύθερων ανθρώπων της γνώσης με τους παγιωμένους, που ήθελαν τον κόσμο μη γνώστη και αγράμματο. Ο Λυκούργος Λογοθέτης, είχε γνωρίσει καλά τις ιδέες του Ρήγα, καθώς ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του από το περιβάλλον του Αλέξανδρου Υψηλάντη, στο οποίο και ο μεγάλος Έλληνας είχε βρει προστασία. Η γνωριμία του Λογοθέτη με τα κείμενα του Ρήγα φαίνεται εξάλλου και από τα κείμενα των τοπικών πολιτευμάτων της Σάμου, των οποίων υπήρξε ο κυριότερος συντάκτης. Ο Ιωάννης Λεκάτης ήταν άλλη μια ηγετική φυσιογνωμία των Καρμανιόλων, τυπώνει διάφορα βιβλία, ανάμεσα στα άλλα -σε μετάφραση μιας γυναίκας, της Φωτεινής Σπάθη - την τραγωδία του Βολταίρου, «ο Φανατισμός ή ο προφήτης Μωάμεθ». Ο Λεκάτης έχει αφήσει πίσω του ένα σημαντικό γραπτό, από το οποίο φαίνεται συνεπής αποδέκτης της «νεωτερικής» παιδείας και προσπαθεί να εντοπίσει ποιες λαθεμένες νοοτροπίες τους οδηγούν στη στασιμότητα. Ακόμα ένα δείγμα ότι ήθελαν να φέρουν νέα γνώση! Κανείς, πιστεύει ο Λεκάτης, δεν μπορεί να υπερηφανεύεται ότι είναι απόγονος των αρχαίων Ελλήνων, επειδή συμπτωματικά κατοικεί στον ίδιο γεωγραφικό χώρο μ’ αυτούς. Πρέπει να το αποδείξει με τη συμπεριφορά και τον πολιτισμό του. Μια άλλη σημαντική φυσιογνωμία των Καρμανιόλων ήταν ο ποιητής Γεώργιος Κλεάνθης, ο οποίος στην τελευταία φάση του αγώνα της ανεξαρτησίας, θα αναδειχθεί σε ηγετικό παράγοντα του νησιού. Στα ποιήματα του, ανιχνεύονται άμεσες επιδράσεις από τον Αδ. Κοραή. Οι Οθωμανοί αξιωματούχοι, αν και αρχικά κινήθηκαν εναντίον του κινήματος, αποτραβήχτηκαν γρήγορα. Κατανόησαν μάλλον ότι σκοπός του κινήματος δεν ήταν η ανατροπή της επικυριαρχίας τους, αλλά η αλλαγή των εσωτερικών συσχετισμών του «κοινού». Το τίμημα που καταβλήθηκε από τους Καρμανιόλους ήταν η φυλάκιση και εξορία του ηγέτη τους Λυκούργου Λογοθέτη με χαλκευμένες κατηγορίες και η κατατρομοκράτηση του πληθυσμού από τουρκικά στίφη, πριν ακόμα αποφασίσει ο Οθωμανικός παράγοντας να απεμπλακεί από την εσωτερική διένεξη. Από το 1812 μέχρι και το 1821 την εξουσία ξαναπαίρνουν οι «παλαιοί προεστοί», αν και εντείνουν την εκμετάλλευση των μικροκαλλιεργητών, το υπόδειγμα εναλλακτικής διακυβέρνησης έχει καθιερωθεί. Με την έκρηξη της επανάστασης θα παραγκωνιστούν πλήρως. Οι Καρμανιόλοι κυρίαρχοι πλέον στο νησί θα προτιμήσουν μια «χαλαρή σχέση» με την κεντρική διοίκηση του αγώνα και θα αντιταχθούν στην επέκταση των εθνικών συνταγμάτων στο νησί. Είδαν μάλλον με δυσπιστία τα κεντρικά σχήματα διοίκησης, με την κυρίαρχη παρουσία σ’ αυτά των ομάδων εξουσίας της Οθωμανικής περιόδου (κοτζαμπάσηδες) Μετά την καταστροφή της Χίου, για την οποία οι ένθερμοι Σαμιώτες επαναστάτες και ο ηγέτης τους θα θεωρηθούν υπεύθυνοι, θα υπάρξει μια σύντομη περίοδος επανόδου των παλαιών δημογερόντων που καλύπτονταν πίσω από τους απεσταλμένους της Κεντρικής διοίκησης. Γρήγορα η αντίδραση του πληθυσμού ανατρέπει αυτή την εξέλιξη. Οι Καρμανιόλοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα κρατήσουν την εξουσία μέχρι το 1834, όταν επιβλήθηκε με την απειλή σφαγής το καθεστώς της ημιαυτόνομης- υποτελούς στην «Υψηλή Πύλη», «Ηγεμονίας της Σάμου» και οι περισσότεροι από αυτούς αυτοεξορίστηκαν στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος. Από τις ιδέες τους ξεχωρίζει η ιδέα ότι η δύναμη που αντλούν από τη μεταξύ τους επικοινωνία και ένωση με στόχο το κοινό συμφέρον, είναι μια δύναμη ικανή να αλλάξει τη ζωή τους. Το παραδοσιακό αυτοδιοικητικό σύστημα της Τουρκοκρατίας ενσωματώθηκε σε γενικές γραμμές και στον «Στρατοπολιτικό Διοργανισμό», το συνταγματικό κείμενο της επαναστατικής περιόδου 1821. Όπως επικυρώνεται και επισημοποιείται συντακτικά το γραπτό ιδιωτικό δίκαιο που ίσχυσε καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, δηλαδή οι κωδικοποιήσεις του βυζαντινού δικαίου, δηλαδή η «Εξάβιβλος». Η λογική της εισαγωγής του Βυζαντινού δικαίου υπάρχει διότι αναζητείται η συνέχεια του δικαίου και η εξοικείωση των πολιτών μ’ αυτό. Η ομάδα των Καρμανιόλων χρησιμοποίησε τα παραδοσιακά γνώριμα σχήματα για να αλλάξει τη νοοτροπία υποταγής του πληθυσμού και να πετύχει την ενεργοποίησή του για την προάσπιση των μόλις αποκτημένων κοινωνικών ή εθνικών ελευθεριών. Οι Καρμανιόλοι μπορεί να αποδέχτηκαν και να ενσωμάτωσαν στη διοίκηση τους το παραδοσιακό κοινοτικό σύστημα, δεν αποδέχτηκαν όμως με κανένα τρόπο, τη νοοτροπία της διοίκησης των παραδοσιακών δημογερόντων, αλλά ούτε τα αποτελέσματα που είχε αυτή για τη ζωή του πληθυσμού. Με την επικράτηση της επανάστασης του 1821 οι αγρότες ξανά πήραν πίσω τα κτήματα που είχαν απολέσει προς όφελος των πιστωτών τους.





ΥΓ-Μην μου πείτε ότι ο κόκκινος σταυρός, και το λευκό, δεν σας φέρνουν στο νου, τα σύμβολα των Ναϊτών! Αλώστε πριν από τους Καρμανίολους είχα πέραση, οι σταυροφόροι από το νησί. Επίσης το κίνημα ξεκίνησε από την Γαλλία όπως και οι Νάιτες.



ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ