Το νερό έχει βαθιά θρησκευτική σημασία, καθώς σχετίζεται με τη ζωή, την κάθαρση και την αναγέννηση, και είναι κεντρικό
στοιχείο σε πολλές λατρείες και τελετουργίες σε διάφορες θρησκείες. Τα νερά στον πολιτισμό των Ελλήνων κατέχουν θεϊκές δυνάμεις με πνευματικές, κοινωνικές και πρακτικές διαστάσεις. Η σχέση των Ελλήνων με το νερό ήταν βαθιά ριζωμένη στην καθημερινότητά τους, στις τελετουργίες και στη μυθολογία τους. Οι Έλληνες λάτρευαν τον Ποσειδώνα όχι μόνο για την προστασία του στη θάλασσα, αλλά και για την ικανότητά του να φέρνει καταστροφές μέσω των σεισμών και των πλημμυρών. Τα νερά των πηγών και των ποταμών θεωρούνταν ιερά και συχνά αφιερώνονταν σε νύμφες και άλλες τοπικές θεότητες. Οι πηγές ήταν τόποι λατρείας. Το νερό συμβολίζει την αρχέγονη ουσία απ’ την οποία δημιουργήθηκαν όλες οι μορφές ζωής. Πέρα όμως από τις όποιες θεοποιήσεις, το νερό στάθηκε και ένα παγκόσμιο σύμβολο αγνότητας, διαύγειας και κάθαρσης. Σε όλες τις θρησκείες, από τις αρχαιότερες μέχρι τις πιο σύγχρονες, η επαφή με το νερό συνιστά αναγέννηση και κάθαρση, Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε ότι το νερό υπήρχε πριν από κάθε άλλη ύλη, προτού υπάρξει ζωή. Στο νερό αποδόθηκαν ακόμη και θεϊκές ιδιότητες! Ο Ποσειδώνας, θεός όχι μόνο της θάλασσας, αλλά και όλων των μορφών νερού, ήταν η προσωποποίηση της θεϊκής διάστασης του. Η Αφροδίτη, η θεά του έρωτα και της αναπαραγωγής, αναδύθηκε απ’ αυτό. Είτε με την αρσενική είτε με τη θηλυκή ιδιότητά του, το νερό και οι συνδεόμενες με αυτό θεότητες είχαν κορυφαία θέση στις θεωρίες για τη δημιουργία του κόσμου μας και στην αναζήτηση της θεραπείας των ανθρώπινων αδυναμιών και της αθανασίας. Στους λαϊκούς μύθους της χώρα μας και στα τοπικά έθιμα που σχετίζονται με το νερό, το υγρό στοιχείο συνήθως συσχετίζονταν με υπερφυσικές δυνάμεις, καθώς και με διάφορα υπερφυσικά στοιχεία που ζούσαν κοντά σε αυτό, όπως για παράδειγμα οι νεράιδες που, συνήθως, τις συναντούσε κανείς στους ποταμούς.Οι λαϊκές αφηγήσεις δεν είναι ο μόνος τομέας που εντοπίζουμε τη σημασία και τη συμβολικότητα που είχε για τους ανθρώπους το νερό. Η σπουδαιότητα του για τον άνθρωπο, εντοπίζεται πολύ συχνά επίσης στη θρησκεία, στις παραδόσεις και τα έθιμα. Στο αίμα αποτελεί βασικό συστατικό, το οποίο μεταφέρει το οξυγόνο και τις θρεπτικές ουσίες, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην αποβολή των βλαβερών και άχρηστων ουσιών. Στους ιστούς του σώματος, διαδραματίζει το ρόλο «λιπαντικού», συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία των μυών και των αρθρώσεων. Επιπλέον, εξασφαλίζει την απορρόφηση των κραδασμών! Στον εγκέφαλο ακόμα και ένα μικρό ποσοστό αφυδάτωσης, π.χ. της τάξης του 2%, αυξάνει το αίσθημα κόπωσης και επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση και την ικανότητα συγκέντρωσής μας, όπως έχει δηλώσει ο ανθρωπολόγος Loren Eiseley, τονίζοντας την «μαγεία» που κρύβει. Αυτή η σύνδεση βασίζεται στην εμβληματική ιδιότητα του νερού ως στοιχείο της ζωής και της αλλαγής, καθώς και στην ιδέα ότι το νερό μπορεί να γίνει φορέας ενέργειας και συναισθημάτων.
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕ ΝΕΡΟ
Ένα από τα πιο ξακουστά έθιμα με νερό που συναντάμε κυρίως στις βόρειες περιοχές της Ελλάδας, είναι το έθιμο του «αμίλητου» νερού ή το «τάισμα» της βρύσης. Πιο συγκεκριμένα, την πρωτοχρονιά πηγαίνουν νωρίς το πρωί στο πηγάδι ή στη βρύση του χωριού για να φέρουν σπίτι τους νερό. Δεν πρέπει να μιλήσουν μέχρι να φτάσουν στον προορισμό και να ευλογήσουν το σπιτικό τους. Για αυτό το λόγο καθιερώθηκε η ονομασία του εθίμου ως «αμίλητο» νερό! Μια ενδιαφέρουσα πεποίθηση είναι πως, κατά τη διάρκεια της σιωπής θα αποκαλυφθεί ο νέος -νέα που πρόκειται να παντρευτείς μελλοντικά. Μερικοί από τους τρόπους αντιμετώπισης της βασκανίας, περιλαμβάνουν το ράντισμα του ματιασμένου ατόμου με νερό ώστε να πάρει το «κακό μάτι» μακριά. Βλέπουμε και εδώ την πεποίθηση πως το νερό μπορεί να προστατέψει τα άτομα και να τα εξαγνίσει, όπως στο μυστήριο της βάπτισης. Την Πρωτοχρονιά ο νοικοκύρης του σπιτιού πήγαινε κρυφά στη βρύση του χωριού και αφού πλενόταν, έπαιρνε μια πέτρα μικρή και την έπλενε καλά στη βρύση. Μετά έκοβε ένα κλωνάρι από κάποιο οπωροφόρο δέντρο και το έβρεχε κι αυτό και γυρίζοντας στο σπίτι, έβρεχε με αυτό όλους στο κεφάλι λέγοντας: «σιδεροκέφαλοι, χρόνια πολλά». Γενικότερα, θεωρείται ότι το νερό φέρνει τύχη. Έτσι, σε κάποιες περιοχές χύνουν νερό σ’ όποιον ταξιδεύει για να ’ναι ο δρόμος του ελεύθερος. Ο «ενεργειακός καθαρισμός με νερό» αναφέρεται σε πρακτικές εξαγνισμού, όπου το νερό χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση αρνητικών ενεργειών από χώρους ή άτομα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση αλατόνερου σε μπάνια για καθαρισμό σώματος και αύρας, το σφουγγάρισμα χώρων με αλατόνερο ή ροδόνερο, καθώς και τη χρήση του νερού για τον καθαρισμό κρυστάλλων και άλλων αντικειμένων.
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
