Πρόκειται για δύο σπήλαια που βρίσκονται στην Αργολίδα, στο νότιο άκρο της πεδιάδας του Άργους, περίπου 8 χλμ. βόρεια της Λέρνας. Οι έρευνες που έχουν γίνει στα σπήλαια από τους Γερμανούς έχουν αποκαλύψει σημαντική ποσότητα Νεολιθικής κεραμικής. στα οποία βρέθηκαν λίθινα εργαλεία και μικρολιθικά αντικείμενα. Η πλειοψηφία, όμως, των ευρημάτων χρονολογείται στη Μέση Νεολιθική περίοδο, ενώ λιγοστά μπορούν να τοποθετηθούν στην Πρωτοελλαδική και Μεσοελλαδική Εποχή, όπως και στη Γεωμετρική και Κλασική περίοδο. Το σπήλαιο αναφέρονται από τον Παυσανία . Υπάρχουν αρκετές εκκλησίες στην Ελλάδα μέσα ή δίπλα σε σπήλαια, αυτό το σπήλαιο, είναι αρκετά μεγάλο και εντυπωσιακό. Αξίζει μια επίσκεψη αν είσαστε κοντά στην περιοχή. Στο σπήλαιο βρίσκετε, Η Παναγίας η «Κεφαλαριώτισσα» Η ιστορική αυτή πανέμορφη εκκλησία βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του χωριού, στους πρόποδες του όρους Χάον. Είναι χτισμένη μέσα ΣΠ στο σπήλαιο και είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Είχε μήκος 16, πλάτος 6 και ύψος 4 μέτρα. Τα 9 από τα 16 μέτρα του μήκους της βρίσκονταν μέσα στο σπήλαιο. Ο επισκέπτης θα εντυπωσιαστεί σίγουρα από το περίπου 50 μέτρων κλίτος του ναού που προχωράει στο βάθος του σπηλαίου και θυμίζει στέγη καθεδρικού ναού. Ένα παράπλευρο κοίλωμα του βράχου από όπου πηγάζει δροσερό νερό, έχει διαμορφωθεί σε παρεκκλήσι. Παλιά ήταν κοίτη υπόγειου ποταμού. Ο αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι εδώ έβγαιναν τα νερά της Στυμφαλίας λίμνης και κάθε χρόνο τελούσαν μια οργιαστική γιορτή προς τιμήν του Πάνα και του Διόνυσου, την "Τύρβη". Στα τοιχώματα του σπηλαίου - το επισκέψιμο μέρος του οποίου δεν είναι μεγάλο, αλλά περιορίζεται σε 30 μέτρα βάθος περίπου - διακρίνονται μερικές σκαλιστές κόγχες, που πιθανότατα φιλοξενούσαν αναθηματικά ειδώλια.
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
