Πέμπτη 16 Μαΐου 2024

Η ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΑΝΤΕΙΝΙΑΣ

 


 




Ο Κώστας Παπαθεοδώρου δημιούργησε ένα αριστουργηματικό έργο ζωής που δεν μοιάζει με τίποτα άλλο. Στη λίστα με τις πιο παράξενες εκκλησίες του κόσμου, δίπλα στην Santuario della Madonna delle Lacrime στις Συρακούσες και στην La Sagrada Familia του Γκαουντί στη Βαρκελώνη. Δυτικά στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μαντινείας, και 15 χλμ από την Τρίπολη, στην Κάψια Αρκαδίας βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Αγίας Φωτεινής. Το όνομα της Αγίας συμβολίζει και προέρχεται   από τη Θεία Φώτιση και το έφεραν πολλοί Πατριάρχες της Κωνσταντινούπολης. Ακολουθούν την πορεία που έχουν χαράξει, χωρίς να κοιτάζουν δεξιά ή αριστερά. Θέλουν να βελτιώσουν τη θέση τους, αλλά τους λείπει η διπλωματία αλλά είναι και αυτή που εκπέμπει λάμψη Προέρχεται από την ελληνική λέξη φως  . Ο ναός ,ανήκει στο Μαντινειακό Σύνδεσμο. Η θεμελίωσή του έγινε το έτος 1969 και τα εγκαίνια το 1978, από τον τότε Μητροπολίτη Κυρό Θεόκλητο το Β’ Φιλιππαίο. Η αγιογράφηση του ναού συνέχεται από το ίδιο πνεύμα συγκρητισμού. Τα αγιογραφούμενα πρόσωπα αποδίδονται ως να πρόκειται για αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Υπάρχουν επίσης κάποιες πολιτιστικές αναφορές στα ιερά της Ίσιδος, που αφθονούσαν στην Αρκαδία. στην ύστερη ρωμαϊκή περίοδο, όταν ο χριστιανισμός είχε επεκταθεί σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Ορισμένα από τα πρώιμα έργα άλλαξαν θέση, ταυτότητα, χρήση και μορφή, ακόμη και φύλο, με μερική ή ολική επεξεργασία, στο πλαίσιο μιας διεργασίας που αποκαλείται ανακύκλωση. Σε ιερά Ίσιδος που είδε ο Παυσανίας στη θέση αυτή. Στο νότιο τμήμα του συγκροτήματος αποκαλύπτεται ένα πλέγμα από οκτώ υπόγειες ανισομεγέθεις αίθουσες μεγάλων διαστάσεων και βάθους που ξεπερνά τα 6 μέτρα. Είναι διαταγμένες σε δυο παράλληλες σειρές, που καλύπτουν έκταση 10 Χ 50 μ. περίπου, και επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω αψιδωτών θυραίων ανοιγμάτων ύψους 4 μέτρων κατά μέσο όρο σχετίζεται, μεταξύ άλλων, με τελετουργίες μύησης, όπου ο ρόλος του νερού ήταν ουσιαστικός και φυσικά στον χώρο υπάρχει νερό! Όπως και στα αρχαία ιερά που ήταν  για την μετάβαση του μυημένου στον κόσμο των πιστών της αιγυπτιακής λατρείας, όπως συμβαίνει στην τέλεση του μυστηρίου της βάπτισης, Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Περί Ίσιδος, 39), κατά τη διάρκεια της τέλεσης των μυστηρίων του Οσίριδος, ο ιερέας βάδιζε στο νερό κρατώντας ένα δοχείο στο οποίο συγκέντρωνε συμβολικά τα επιπλέοντα μέλη του Οσίριδος. Από disjecta membra (μέλη διάσπαρτα) ανέστησε τον γιο της η μητέρα του Ίσιδα.  .Τονίζω εδώ ότι, η αφιέρωσή του στην Αγία Φωτεινή απηχεί τη σχέση της  με το φως. Είναι γνωστό πως Λύκαιο όρος σημαίνει φωτεινό, το ίδιο σημαίνει και το όνομα Λυκάων, που είναι ο οικιστής της Αρκαδίας.

 

 

 Όσοι έζησαν από κοντά την ανέγερση του ναού αναφέρουν ότι ο αρχιτέκτονας «άλλοτε τριγύριζε ανάμεσα στα χώματα της Μαντινείας και άλλοτε περιπλανιόταν μοναχός στα στενά της Τρίπολης. Ξεδιάλεγε από τις μάντρες παλαιά υλικά, τα έπαιρνε μαζί του κι έπειτα τα σμίλευε με τα χέρια για να βρουν τη θέση τους στο οικοδόμημα που έμελλε να σημαδέψει την πορεία του βρίσκεται χτισμένη απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μαντίνειας, μέσα στον κάμπο, 13 χιλιόμετρα βόρεια της Τρίπολης, οπότε για να την δεις πρέπει να κάνεις τον κόπο να πας μέχρι εκεί. Ο αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Αλφόνσο Τορίμπιο,αναφερεί «η Αγία Φωτεινή δίνει την εντύπωση ζώντος κτιρίου. Η Αγία Φωτεινή είναι ένα κτίριο που διχάζει και ο καθένας το βλέπει με τον δικό του τρόπο. Λειτουργεί κοινός σαν μια κτιριακή μαγική εικόνα για τον καθένα!. Δυτικά της εκκλησίας βρίσκεται το Φρέαρ Ιακώβ που συμβολίζει τη συνάντηση του Ιησού με τη Σαματείτιδα. Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας βρίσκεται το Ηρώον, προς τιμή όλων εκείνων που αγωνίστηκαν για την πατρίδα και κατάγονται από τα Δ.Δ. του Δήμου Μαντινείας. Η αφιέρωση του ναού στην Αγία Φωτεινή, φανερώνει τη σχέση της Αρκαδίας με το φως.. Βρίσκεται σε έναν χώρο που περιβάλλεται από το Μαίναλο, το Αρτεμίσιο, το όρος όπου ο Ηρακλής καθάρισε την κόπρο του Αυγεία! Άλλη μια συμβολική μυητική πράξη! Μάλιστα πριν από μερικά χρόνια προκάλεσε και την παρέμβαση της επίσημης εκκλησίας που απαίτησε -και τελικά κατάφερε να επιβάλλει- την αντικατάσταση κάποιων αγιογραφιών. «Όταν είδα την εκκλησιά ένοιωσα την αγαλλίαση που μου δίνει η αναμενόμενη διαμαρτυρία που πνίγεται» είχε πει ο Τσαρούχης. «Άκουσα πως ο αρχιτέκτονας πρωτομάστορας Κώστας Παπαθεοδώρου χαρακτηρίστηκε ως 'πιθηκίζων αρχιτέκτονας. Από αυτό το γεγονός κατανοούμε ότι ο ναός παραπέμπει, σε άλλες καταστάσεις! ψηφιδωτά από τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, τις τέσσερις εποχές, παραστάσεις από την αρχαία μυθολογία που ταυτίζονται ή συμπορεύονται με χριστιανικούς μύθους. Η Μέδουσα, η Αριάδνη, ο Θησέας, ο Πίνδαρος, αλλά και ο Παπαδιαμάντης δίνουν σιωπηλούς αγώνες για να συναντηθούν με τους αγίους της Χριστιανοσύνης. στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας χτίστηκαν δύο «αρχαιοελληνικές» κατασκευές. Ο δημιουργός του ναού αναφέρει- Με ενδιέφερε περισσότερο να παραστήσω το θρόνο του Θεού δίπλα στον Παντοκράτορα, ένα θρόνο κενό, κάτι σαν το «Κύριος ητοίμασεν τον ουρανόν τον θρόνον αυτού». Αυτόν τον θρόνο ετοίμασα. Δίπλα έβαλα τους τέσσερις Ευαγγελιστές με τους Αγγέλους να κρατούν τα εξαπτέρυγα αλλά και τα σύμβολα, όπως το λέοντα, ώστε να θυμίζουν λίγο την Αρχαιότητα, αφού οι Ευαγγελιστές ήταν στην αρχαιότητα. Ο Υιός του Θεού δεν ήρθε στον κόσμο για να μας δεσμεύσει, αλλά για να μας δώσει μια ελευθερία εν Χριστώ. Ούτε ο Θεόκλητος, ούτε ο Αλέξανδρος έχουν λειτουργήσει στην Αγία Φωτεινή. Έρχεται ο Θεόκλητος Αθανασόπουλος. Αυτό, βέβαια, είναι μια υποβάθμιση της θεολογικής αξίας της Αγίας Φωτεινής, δεν συμφωνώ με αυτόν τον υποβιβασμό, διότι έτσι, υποβιβάζουμε ολόκληρο τον ελληνικό πολιτισμό. Οι εκκλησίες πρέπει να είναι έκθεση και του πολιτισμού μας. ο Θεός ο ίδιος να κινείται περί τον άξονά του, να εκφράζεται η κίνηση που εξέφραζαν και ο Θαλής και ο Ηράκλειτος που έλεγαν «ο Θεός βρίσκεται στην κίνηση». Η λέξη Θεός προέρχεται από τη λέξη που αναφέρει ο Πλάτων: το ρήμα θέω σημαίνει κινούμαι, τρέχω. Αυτό μου άρεσε πάρα πολύ. Η Αγία Φωτεινή είναι μία σύζευξη της Αρχαίας Ελλάδας με το Χριστιανικό Πνεύμα κι ενδυνάμωση του χριστιανικού πνεύματος από τα αρχαία μας έργα και αντιστρόφως, καταξίωση της Αρχαιότητας με τη βοήθεια του Χριστού.Πηγη- Η συνέντευξη του κ. Παπαθεοδώρου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Οδός Αρκαδίας.

 

ΜΕΛΕΤΗ-ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

ΤΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΜΑΡΙΑ ΑΡΖΙΜΑΝΟΓΛΟΥ 

ΥΓ. Το άρθρο είναι αφιερωμένο στην πρώτη δασκάλα της ζωής μου που μου έδωσε την πρώτη μύηση ζωής σε ηλικία 13 χρόνων αν δεν ήταν εκείνη δεν θα ήμουν εδώ να γράφω , τελεία δασκάλα στα μαθήματα τελεία μάνα έβγαλε δύο αξιόλογα παιδία και φίλους μου Μιχάλη-Ελένα και τελεία σύζυγός καμία φόρα δεν χρειάζεται να διδάσκεις γράφοντας η λέγοντας αλλά με της πράξεις ζωής σου που βλέπουν οι άλλοι διδάσκεις αυτούς που μπορούν να δουν.