ΝΑΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΚΑΣΤΕΛΛΑ

 

  Πότε  ακριβώς  πρωτοκτίστηκε  ο   Ναός του  Προφήτη Ηλία, δεν γνωρίζουμε. Χάνεται  η ιστορία  του  στα  βάθη των  αιώνων. Το πιθανότερο  είναι να ήταν  εξωκκλήσι  της  Ιεράς  Μονής  του Αγίου  Σπυρίδωνος   Πειραιώς. πρώτος ναός που κατασκευάστηκε, λοιπόν, στον λόφο της Καστέλας ήταν δωρεά του  Γεωργίου Περρωτή και έφερε τρία ονόματα. λόφος προς το τέλος του εμφυλίου πολέμου είχε στην κυριολεξία λεηλατηθεί και δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση η μικρή εκκλησία του Προφήτη Ηλία, η οποία είχε κατερειπωθεί. Είχαν μόνο απομείνει όρθιοι κάποιοι τείχη για να θυμίζουν το σχήμα της και την παρουσία της. Ο  Ιωάννης Ευσταθίου, ο οποίος ήταν και κάτοικος της ίδιας περιοχής, σε συνεργασία με τον Φίλιππο Βώκου, τότε σπουδαστή της Ανωτάτης Σχολής Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου, εξέτασαν αρχικά την περίπτωση ο ναός να είναι οκταγωνικού τύπου, όπως οι ναοί οικοδομούνταν τον 11ο αιώνα.  Επίσης, εκεί ενισχύθηκε και ο αγώνας του Καραϊσκάκη  με τα   παλληκάρια του.Το μοναδικό και σπουδαιότατο αυτό μοναστήρι για την περιοχή του Πειραιά, διαλύθηκε μαζί με 412 ακόμη μοναστήρια, την εποχή της Βαυαροκρατίας, επί Όθωνος, με το βασιλικό διάταγμα που εκδόθηκε στις 23 Ιουλίου του 1833 και διασπάσθηκε κακήν κακώς η περιουσία, δηλαδή χωρίς να αξιοποιηθεί για το κοινωνικό σύνολο.      Αν αυτό είναι αλήθεια, ο αρχικός Ναός του Προφήτη Ηλία, ίσως να έχει χτιστεί πριν από 500 και πλέον χρόνια.Σχετικά με την ονομασία του ναού, που αρχικά, όπως αναφέραμε, ήταν αφιερωμένος σε τρεις Αγίους – Προφήτη Ηλία, Άγιο Γεώργιο και Άγιο Ελευθέριο – επικράτησε σήμερα, μόνο το πρώτο εκ των τριών ονομάτων των Αγίων. Ο Προφήτης Ηλίας εορτάζει στις 20 Ιουλίου και διοργανώνεται κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, τοπικό πανηγύρι. Επιβεβαίωση όλων αυτών, καθώς και άλλων σημαντικών πληροφοριών, μας δίνει και ο Πειραιώτης δημοσιογράφος Θεόδωρος Βελλιανίτης όταν γράφει τον Ιανουάριο του 1915 τα εξής:Η Καστέλα είναι μια ονομασία νεοτάτη (ομιλεί για το 1915). Τότε εκκαλείτο Αρετούσα και ουδείς την γνώριζε αλλιώς. Ο γέροντας Περρωτής όμως αγόρασε στην κορυφή του λόφου γήπεδα (εννοεί οικόπεδα) και έκτισε ένα ναΐσκο τον Άγιο Ηλία, εσχημάτισε συνοικισμό και μετονόμασε και τον λόφο αποκαλέσας αυτόν Καστέλα».Ωστόσο, ο ναός κρύβει και άλλους θρησκευτικούς θησαυρούς, όπως τα ιερά λείψανα των τεσσάρων μαρτύρων της Κρήτης. Για το βίο τους μας πληροφορεί ο ορθόδοξος συναξαριστής με το παρακάτω κείμενο.

 

Βιογραφία Όλοι γεννήθηκαν στο χωριό Μέλαμπες Ρεθύμνου Κρήτης, από γονείς ευσεβείς χριστιανούς. Ο Αγγελής και ο Μανουήλ ήταν γνήσια αδέλφια, γιοι του Ιωάννη Ρετζέπη. Ο Γεώργιος ήταν γιος του Κωνσταντίνου Ρετζέπη. Ο Νικόλαος ήταν γιος κάποιου συνονόματου Ιωάννη Ρετζέπη. Όλοι, δηλαδή, ήταν από την ίδια οικογένεια, πλούσιοι, διακεκριμένοι για την ανδρεία τους, έγγαμοι με παιδιά και απολάμβαναν όλα τα προνόμια των Μωαμεθανών, διότι υποκρίνονταν τους Τούρκους. Το 1821 μ.Χ. όμως, συντάχθηκαν με τους χριστιανούς και πολέμησαν γενναία για την ελευθερία της Πατρίδας. Όταν επέστρεψαν στη γενέτειρα τους και πήγαν να πληρώσουν τους καθιερωμένους φόρους στους εντεταλμένους Τούρκους, τους κατήγγειλαν σαν αποστάτες του Μουσουλμανισμού στον Μεχμέτ Πασά του Ρεθύμνου. Συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν δεμένοι στην πόλη αυτή. Επειδή όμως δεν υπέκυψαν στις κολακείες των τυράννων και έμειναν σταθεροί στην πίστη τους, βασανίστηκαν με τον πιο φρικτό τρόπο. Τελικά στις 28 Οκτωβρίου 1824 μ.Χ. τους αποκεφάλισαν μπροστά στη «Μεγάλη Πόρτα» του Ρεθύμνου. Οι τρεις κάρες απ' αυτούς τους Νεομάρτυρες, φυλάσσονται στον Ναό των τεσσάρων μαρτύρων στο Ρέθυμνο.   ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ