Μια από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες για την εμφάνιση της ζωής στη Γη είναι
ότι τα δομικά υλικά για τη δημιουργία της ζωής, έφθασαν εδώ από το Διάστημα μέσω των κομητών που έπεφταν μαζικά στον πλανήτη μας κατά την πρώτη περίοδο της ύπαρξης του.Δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι, η ζωή δεν γεννήθηκε στη Γη αλλά έφθασε εδώ από το διάστημα με «όχημα» κάποιον κομήτη. Η δημοφιλής θεωρία κάνει λόγο για μεταφορά της ζωής στη Γη, των δομικών της υλικών ακριβέστερα, από διαστημικούς βράχους (μετεωρίτες, αστεροειδείς, κομήτες) που έπεσαν στον πλανήτη μας. Δημοσίευσηστην επιθεώρηση «Proceedings of The Royal Society A», μια ερευνητική ομάδα στηρίζει τη θεωρία της διαστημικής καταγωγής της ζωής στη Γη, προτείνοντας παράλληλα μια νέα θεωρία για το πώς συνέβη αυτό. «Είναι πιθανό τα μόρια που οδήγησαν στη ζωή στη Γη να προήλθαν από κομήτες και το ίδιο να έχει συμβεί και σε άλλους πλανήτες του γαλαξία μας» λέει ο Ρίτσαρντ Άνσλοου, αστρονόμος στο Ινστιτούτο Αστρονομίας του Κέιμπριτζ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Ενα προσφατό παραδείγμα που ανακαλύψαν οι επιστημονες είναι χημικές ουσίες ζωτικές για την εμφάνιση και την εξέλιξη της ζωής στη Γη, μεταξύ των οποίων το αμινοξύ γλυκίνη και ο φώσφορος, βασικά συστατικά του DNA, και των κυτταρικών μεμβρανών, που ανιχνεύθηκαν στον κομήτη 67Ρ/ Τσουριούμοφ – Γκερασιμένκο. Επιστήμονες, με επικεφαλής την Κάθριν Αλτβεγκ του Πανεπιστημίου της Βέρνης, ανέλυσαν στοιχεία που έχουν συλλέξει και στείλει στη Γη τα επιστημονικά όργανα του Rosetta. «Τα αμινοξέα βρίσκονται παντού και η ζωή θα μπορούσε να αρχίσει σε πολλά μέρη του σύμπαντος», δήλωσε η Αλτβεγκ. Οι αστρολόγοι μελέτησαν τον Κομήτη Καταλίνα, ο οποίος πέρασε από τη «γειτονιά» μας το 2015. Όπως διαπιστώθηκε, η παγωμένη ουρά του κομήτη ήταν πλούσια σε άνθρακα, το στοιχείο στο οποίο βασίζεται κάθε ζωντανός οργανισμός στον πλανήτη μας. Με βάση τα στοιχεία που συγκέντρωσαν οι επιστήμονες, είναι πολύ πιθανό ο άνθρακας να μεταφέρθηκε από τις παγωμένες ουρές των κομητών στη Γη, με συνέπεια την «έκρηξη ζωής» που ακολούθησε. Η αποστολή "Stardust" στον κομήτη Wild 2 είχε εντοπίσει ίχνη γλυκίνης σε αυτόν, αλλά η παρουσία της δεν είχε επιβεβαιωθεί κατά 100%. Τώρα όμως τα νέα ευρήματα με την αποστολή «Rosetta» (η αποστολή Rosetta της ESA έχει σκοπό τη μελέτη του κομήτη 67P/Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο. Αποτελείται από δύο στοιχεία, τη ρομποτική διαστημοσυσκευή Ροζέττα και τη συσκευή προσεδάφισης Φίλαι), είναι απόλυτα επιβεβαιωμένα. Η γλυκίνη βρίσκεται σε στερεή μορφή πιθανότατα στους κόκκους σκόνης ενός κομήτη. Όταν η σκόνη απελευθερώνεται από τον κομήτη και εκτίθεται στο ηλιακό φως, η θερμοκρασία της αυξάνεται και η γλυκίνη μετατρέπεται σε αέριο. Οι γεωεπιστήμονες Χαρούμα Σουγκαχάρα, από την Υπηρεσία Θαλάσσιων-Γεωλογικών Επιστημών της Ιαπωνίας, και Κοΐτσι Μιμούρα, από το Πανεπιστήμιο της Ναγκόγια, είδαν ότι η χημεία που δημιουργεί τη λεγόμενη «αρχέγονη σούπα της ζωής» μπορεί να προκύψει οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή στο Σύμπαν. Όταν αρχικά σχηματίστηκε η Γη ήταν τόσο καυτή, σαν μια λειωμένη πέτρα, που οποιαδήποτε οργανικά υλικά που θα βρίσκονταν σε αυτήν θα είχαν χαθεί. Οποιαδήποτε σύνθετα οργανικά υλικά που θα φτιάχνονταν στο διάστημα θα έπρεπε να φθάσουν στη νέα Γη μόνο αφότου αυτή είχε ψυχθεί ο πλανήτης. «Πολλά συμπεράσματά μας υποστηρίζουν αυτήν την ενδιαφέρουσα ιδέα, η οποία είναι ότι οι κομήτες διαδραμάτισαν τον βασικό αυτόν ρόλο», είπε ο Δρ Sandford. Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν επτά νέες περιπτώσεις ενός κοσμικού φαινομένου, γνωστού ως σκοτεινοί κομήτες, οι οποίοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να προσδιορίσουν αν τα ουράνια σώματα βοήθησαν στην παράδοση ζωτικών στοιχείων, όπως το νερό, στη Γη κατά τις πρώτες φάσεις της ιστορίας του πλανήτη μας. Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων εξέτασε αρχαία κομμάτια πάγου που έχουν διατηρηθεί σε κομήτες και αστεροειδείς από τις πρώτες ημέρες του ηλιακού μας συστήματος. Χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις σε υπολογιστή ήταν σε θέση να δείξουν ότι, το νερό στους ωκεανούς και τα δείγματα από μετεωρίτες και κομήτες, έφεραν το ίδιο χημικό αποτύπωμα σχηματισμού, προτού πάρει «σάρκα και οστά» το ηλιακό σύστημα. Οι κομήτες αποτελούνται ουσιαστικά από τα βραχώδη σωματίδια, πάγο, μεθάνιο, αμμωνία, και ίχνη άλλων στοιχείων. Η θερμοκρασία τους λόγω της τεράστιας απόστασης τους από τον ήλιο, φθάνει τους 0 βαθμούς Celsius και το πλήθος τους είναι τεράστιο, πάνω από 100 δισεκατομμύρια. Ο Fred Whipple πρώτος, το 1951, χρησιμοποίησε τον όρο «βρώμικη χιονομπάλα» για να δείξει από τι αποτελούνταν οι κομήτες. Εάν το νερό της Γης δεν σχηματίστηκε μαζί με τη Γη, τότε όπως υποπτεύονται οι πλανητολόγοι, θα πρέπει να είχαν φτάσει αργότερα μέσω εξωγήινων “αγγελιοφόρων”. Τόσο οι αστεροειδείς όσο και οι κομήτες επισκέπτονται τη Γη και είναι γνωστό ότι φιλοξενούν πάγο. Ο ακαδημαϊκός και πρωτοπόρος ερευνητής Σταμάτης Κριμιζής με συμμετοχή στα πιο εμπβληματικά προγραμματα της NASA, μιλώντας στην εκπομπή του ΕΡΤNews “PRIME” ανεφερε «μην ξεχνάμε ότι όταν κοιτάμε για βιολογική δραστηριότητα σε άλλους πλανήτες, έχουμε ως πρότυπο τη Γη μας. Στη Γη τα βασικά στοιχεία είναι να υπάρχει νερό, οργανικές ουσίες δηλαδή με άνθρακα και ενέργεια. Και αυτό ικανοποιείται σε πολλούς εξωπλανήτες. Μάλιστα το τηλεσκόπιο από τις πρώτες παρατηρήσεις που έκανε ήταν η ανακάλυψη υδρατμών σε έναν από τους εξωπλανήτες και μάλιστα πιο κοντά στη Γη από τον Κ2. Αλλά αυτή η ιδιαίτερη ουσία έχει παρατηρηθεί στη Γη ότι παράγεται από το φυτοπλαγκτόν στο βάθος του ωκεανού και το αέριο φθάνει στην ατμόσφαιρα (…)».Τα τελευταία χρόνια, ρομποτικές αποστολές έχουν συλλέξει δείγματα από κομήτες και αστεροειδείς, για να μελετήσουν πώς σχηματίστηκαν αυτά τα μόρια και αν η βιολογική χημεία του πλανήτη μας οφείλεται σε μακρινά νέφη σκόνης. Η ιστορία ξεκίνησε το 1986, όταν το ευρωπαϊκό διαστημόπλοιο Giotto πραγματοποίησε την πρώτη επί τόπου ανάλυση ενός κομήτη, του 1P/Halley, κατά την εμφάνισή του. Αποκαλύφθηκε μια απροσδόκητη αφθονία οργανικών ενώσεων στο κόμμα του κομήτη, αν και η ακριβής τους προέλευση — από πολυμερικές ενώσεις ή μικρότερα μόρια — παρέμενε ασαφής. Φυσικα υπαρχει και η παλαιοτερη θεωρια οτι η ύλη που πέφτει από τις ουρές των κομητών, σύμφωνα με τον Νεύτωνα, μετασχηματίζεται σε όλα τα είδη των γήινων ουσιών. Θεωρούσε ότι η ύλη από τους κομήτες ανανέωνε τα συστατικά που ήταν υπαίτια για τη ζωή στη Γη και αναζωογονούσε τα ποτάμια και τα φυτά. Το 1696, ο Ουίλιαμ Γουίστον (1667-1752), διάσημος μαθηματικός, φυσικός φιλόσοφος και «μαθητής» του Νεύτωνα, δημοσίευσε το βιβλίο “A New Theory of the Earth”. Ο Νεύτων ενέκρινε το κείμενο και κάλεσε τον Γουίστον να γίνει βοηθός του στο Κέμπριτζ. Ο Γουίστον υποστήριζε ότι ο αρχικός σχηματισμός της Γης, ο κατακλυσμός του Νώε και η ενδεχόμενη καταστροφή της Γης αποτελούσαν γεγονότα που μπορούσαν να εξηγηθούν με βάση τους κομήτες. Πίστευε ότι η Γη σχηματίστηκε από τη νεφελώδη ατμόσφαιρα ενός κομήτη που μπήκε σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Ο κατακλυσμός του Νώε ήταν το αποτέλεσμα της προσέγγισης ενός άλλου κομήτη. Τέλος, στην προσπάθειά του να ερμηνεύσει την προφητεία της Αποκάλυψης, θεωρούσε ότι το τέλος του κόσμου θα προέκυπτε από τη σύγκρουση της Γης με έναν άλλο κομήτη.Οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας περιγράφουν συχνά διάφορες μορφές ζωής που βασίζονται σε χημικά πρότυπα που δεν μπορούν να εξελιχτούν πάνω στη Γή, όπως για παράδειγμα η ζωή που βασίζεται στο πυρίτιο ή στο μόριο του υδροξυλίου της αμμωνίας, αντί για τον άνθρακα. Οι μορφές όμως αυτές, είναι προς το παρόν τουλάχιστον φανταστικές και δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη ότι μπορεί να είναι δυνατές. Η άποψη που αποδέχονται σήμερα οι περισσότεροι βιολόγοι είναι ότι όταν σε κάποιο κατάλληλο περιβάλλον δημιουργηθεί τυχαία ο πρώτος μονοκύτταρος μικροοργανισμός, θα αρχίσει να ακολουθεί την αλυσίδα της εξέλιξης που δεν τελειώνει πουθενά.
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
Ο Γρηγόρης Τσουκαλάς ειναι μέλος Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος Ελλάδος, μέλος της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος (παράρτημα Σαλαμίνας)
