Τα τρίστρατα είναι χώροι της πόλης, που αν και ο σημερινός άνθρωπος τα προσπερνά αδιάφορα έχουν τον δικό τους τρόπο και μύθο καθώς και μαγικό συμβολισμό, εκεί λατρεύονταν η Εκάτη στους ύστερους χρόνους της αρχαιότητας, σαν τρισυπόστατη εκφράζοντας ουσιαστικά τους τρεις κόσμους (Θεϊκό-Γήινο - Νεκρικό). Οι προς τιμήν της εορτές, τα Εκάτεια, γίνονταν σε τρίστρατα. Σε μία άλλη γιορτή κάθαρσης των οικιών, τα Οξυθυμία, επικαλούντο το όνομά της θεάς Εκάτης για την δίωξη των κακοποιών πνευμάτων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στα τρίστρατα γίνονται και οι δεήσεις του επιταφίου κατά την περιφορά του. Ενώ θεωρούνται και χώροι δυσμενείς και γενικά καταραμένοι, κατά την παράδοση δεν είναι τυχαίο ότι στην μαγική πίστη έτρεχαν και άφηναν εκεί τα μαγικά κατάλοιπα τον διάφορων ξορκιών. Τα τρίστρατα βλέπετε θεωρούνται χώροι εμφάνισης των καλικαντζάρων και ξωτικών (το ίδιο θεωρείτε και για τα τρίστρατα της εξοχικής περιοχής). Υπάρχει άλλωστε και ειδικός καλικάτζαρος που το όνομά του και μόνο μπορεί να ταυτιστεί με τα τρίστρατα, ο ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ ΤΡΙΚΛΟΠΟΔΗΣ… Ο Τρικλοπόδης έχει αποδόσιμο χέρι (μην μου πείτε ότι δεν σας θυμίζει την μυθολογία κθούλου και την σχετική φανταστική λογοτεχνία) που το χώνει παντού και σκουντουφλάνε πάνω του οι άνθρωποι. Του αρέσει πολύ να μπερδεύει τις κλωστές από το πλεχτό της γιαγιάς ή της νοικοκυράς. Οι Καλικάτζαροι των τρίστρατων όπου παραμονεύουν μόνο κατά τη νύχτα και φεύγουν με το τρίτο λάλημα του πετεινού. Εκτός του Δωδεκαήμερου τον υπόλοιπο χρόνο μένουν στα έγκατα του υποχθόνιου κόσμου. Στην Μικρά Ασία στα τρίστρατα λατρεύονταν σε κάποιες παραδόσεις η Αγία Βαρβάρα με μελόπιτες, πανσπερμία, την έκθεση τους στο τρίστρατο (όλα αυτά είναι συνδεδεμένα πιο πολύ με την λατρεία της αρχαίας θεάς Εκάτης). Η σημαντικότερη όμως λαογραφική και Πανελλήνια προσφορά προς την Αγία Βαρβάρα είναι το εορταστικό κολυβόζουμο ή σπερνά, που αλλιώς λέγεται και Βαρβάρα. Το κάθετο τρίστρατο συμβολίζει το γράμμα Ύψιλον, ως σχήμα αποδεικνύει την κοιλότητα όπου συγκρατούνται τα υγρά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο λέξεις που περιέχουν το γράμμα αυτό, σχετίζονται με το κοίλο ή το κυρτό σχήμα, είτε με τα υγρά, όπως Υγρό, Ύδωρ, Υάδες , Υδρία, Υδρα, Ύδρευσις, Ρυνική κοιλότητα, Κύπελλο, Χύτρα, κύπελλο. Φυσικά δεν είναι τυχαίο πως το γράμμα Ύψιλον το συναντάμε και ως Μινωικό ιδεόγραμμα. (επίσης σήμαινε Υγρό.) Όπως και να έχει τα τρίστρατα από όσα έχει κατανοήσει από τα παραπάνω ο οξυδερκείς αναγνώστης είναι ένας χώρος πύλης προς το έξω-κοσμικό τομέα της πραγματικότητας της πόλης. Και φυσικά πόσες φορές περάσατε αδιάφορα από ένα τρίστρατο κατά τα μεσάνυχτα και αναρωτηθήκατε αν συναντήσετε την Εκάτη ή τον στρόφαλο ή τον τροχό της Εκάτης, είναι ένα αρχαιοελληνικό σύμβολο το οποίο σχετίζεται με την τριμορφικότητα και τα τρίστρατα. Σήμερα συναντάται σε γυναικείες παγανιστικές ομάδες! Ξέρω όλα αυτά φαντάζουν λαογραφικά και μακρινά από τον σύγχρονο άνθρωπο το ότι ο άνθρωπος σήμερα έχει φορέσει τον μανδύα του πολιτισμένου δεν σημαίνει ότι το σύμπαν ακλουθούσε τον άνθρωπο φορώντας και αυτό τον μανδύα της λογικής, ο κόσμος είναι χαοτικός και αυτό δεν το λέει κάποιος γραφικός αλλά η ίδια η επιστήμη. Ας μην ξεχνάμε ότι το πέταγμα της πεταλούδας σε ένα σημείο μπορεί να προκαλέσει μια πυρηνική έκρηξη σε ένα άλλο σημείο. Τι μπορεί να προκαλέσει άραγε αν αντί του πετάγματος της πεταλούδας αλλά η προσέγγιση ενός τρίστρατου από μια ομάδα ανθρώπων που κινούνται στην πόλη μαγικά σε ένα τρίστρατο ….ίσως να μην μάθουμε ποτέ μέχρι κάποιος να το πράξει.
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
