Ένας από τους ωραιότερους και αξιολογότερους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας, που συναντάμε στο δεξί μας χέρι περπατώντας στον φαρδύ λιθόστρωτο πεζόδρομο από την πλατεία Ασωμάτων με κατεύθυνση το Γκάζι. Πρόκειται για τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.
Το όνομα Κεραμεικός φέρονταν στην Αρχαία Αθήνα, δύο συνοικίες που βρίσκονταν στο βορειοδυτικό άκρο της τότε Αθήνας, οι λεγόμενοι "Έξω Κεραμεικός" και ο "Έσω Κεραμεικός". Δηλαδή δύο Κεραμεικοί όπως λέει και ο Ησύχιος, ο μεν εκτός του τείχους, ο δε εντός. Την διάκριση αυτή μνημονεύουν επίσης ο Πλάτων, ο Θουκυδίδης και ο Πλούταρχος. Οι δύο αυτές αρχαίες συνοικίες αποτελούσαν τον δήμο των Κεραμέων, από την Ακαμαντίδα φυλή.
Ο αρχαιολογικός αυτός χώρος καταλαμβάνει σήμερα ένα μικρό τμήμα του δήμου των Κεραμέων, ενός από τους μεγαλύτερους της αρχαίας πόλης, «το κάλλιστον προάστειον» της Αθήνας όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης, ο οποίος εκτεινόταν στη μικρή κοιλάδα του Ηριδανού ποταμού, βορειοδυτικά της Αρχαίας Αγοράς με τη στάθμη του εδάφους να βρίσκεται βαθύτερα σε σχέση με τις γειτονικές περιοχές. Οι αρχαιότεροι τάφοι του χώρου χρονολογούνται στην Εποχή του χαλκού. Από την ΥΠΟ μυκηναϊκή περίοδο (1100-1000 π.Χ.) και έπειτα, το νεκροταφείο Κεραμεικού αναπτύσσεται συνεχώς. Κατά την Γεωμετρική περίοδο (1000-700 π.Χ.) και ιδιαίτερα κατά την Αρχαϊκή περίοδο (700-480 π.Χ.) οι τάφοι πληθαίνουν και εντάσσονται σε ταφικούς τύμβους όπου και «σημαίνονται» με επιτάφια μνημεία.[2] Κατά την Κλασσική περίοδο (5ος - 4ος αιώνας π.Χ.) τις δύο οδούς που πλησίαζαν το Δίπυλο (εξωτερικά και δυτικά, δηλαδή η από Πειραιά και η Ιερά οδός), τις πλαισίωναν νεκροταφεία και ταφικά μνημεία. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οφείλει το όνομά του στον ήρωα Κέραμο, γιο του Διονύσου και της Αριάδνης, ενώ σύμφωνα με τον Ηρόδοτο το όνομα προέρχεται από την λέξη «κέραμος» λόγω των πολλών εργαστηρίων κεραμικής που βρέθηκαν στην περιοχή. Σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση ένα μεγάλο τμήμα του οχυρωματικού περιβόλου του άστεως με δύο από τις σημαντικότερες πύλες του. Εκεί είχε δημιουργηθεί το «Δημόσιο Σήμα» όπου ήταν ο χώρος ταφής των επιφανών Αθηναίων καθώς και των «πεσόντων εν πολέμω», με χαρακτήρα στρατιωτικού κοιμητηρίου.
Ο επισκέπτης του χώρου βαδίζει ακριβώς στο ίδιο επίπεδο που περπατούσαν οι Αθηναίοι στη κλασική εποχή.
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
