ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Η μουσική υπάρχει στη ζωή μας από την πρώτη μας μέρα: στα νανουρίσματα που σιγοψιθυρίζουν στα μωρά για να κοιμηθούν. Η μουσική συνδέεται στενά με τον ψυχικό συντονισμό, καθώς έχει την ικανότητα να επηρεάζει άμεσα τα συναισθήματα, να ανασύρει μνήμες και να επηρεάζει τη διάθεση, προκαλώντας μια εσωτερική αρμονία ή αναταραχή. Η μουσική αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο που αγγίζει κάθε άνθρωπο, προκαλώντας συναισθηματική ευφορία, χαλάρωση ή ακόμα και την ανάγκη για κλάμα. Ο Πλάτωνας, θεωρούσε τη μουσική εξαιρετικά σημαντική για τη δημιουργία ανθρώπων γενναίων που μπορούν να στηρίξουν ηρωικά το κράτος. Σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο, στις περιπτώσεις που η μουσική έπαυε να είναι σεμνή αυτό μπορεί να είχε ως αποτέλεσμα να χάσει το άτομο την ηθική του υπόσταση και μέσα από αυτό ακόμα και να ασθενήσει. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ευχάριστη τη μουσική, χωρίς αμφιβολία. Τη θεωρεί απαραίτητη στις περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος αναπαύεται μετά από την καθημερινή προσπάθεια και συμφωνεί με τον Πλάτωνα στο κομμάτι της ηθικής, ενώ τονίζει πως η μουσική δεν επηρεάζει τον άνθρωπο επιφανειακά, αλλά μπαίνει στη ψυχή του. Η μουσική είναι κίνητρο, μέσο κινητοποίησης, είναι εργαλείο έκφρασης και δημιουργικότητας, τρόπος χαλάρωσης και συναισθηματικής αναγνώρισης για αυτό και αποτελεί θεραπευτικό εργαλείο για πολλούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Αλλά η εφαρμογή, επιρροή και η δράση της πάει και παραπέρα. Σκεφτείτε τη μουσική στις διαφημίσεις, τη μουσική που παίζει στο σουπερμάρκετ. Η μουσική χρησιμοποιείται ακριβώς γιατί έχει μεγάλη επικοινωνιακή δύναμη, ως μέσο επιρροής. Όπως επισημαίνεται στο «Time», η μουσική δρα απευθείας στο μεταιχμιακό (λιμβικό) σύστημα του εγκεφάλου, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας. Τα νευρικά σήματα που ξεκινούν από τους ήχους που φτάνουν στα αυτιά μας, ταξιδεύουν σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένου και του ιππόκαμπου και της αμυγδαλής, δύο εγκεφαλικές δομές που συνδέονται και με τη μνήμη. Μια μελέτη του 2013, που δημοσιεύτηκε στο «Journal of Positive Psychology», αποδεικνύει ότι η ακρόαση ρυθμικής μουσικής μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τα συναισθήματα μέσα σε δύο εβδομάδες. Οι άνθρωποι που συμμετείχαν στη μελέτη ανέφεραν ότι η μουσική με γρήγορο ρυθμό τους βοήθησε να αισθάνονται καλύτερα και πιο ενεργητικοί. Σύμφωνα με την Ένωση Μουσικοθεραπείας της Αμερικής, (American Music Therapy Association), αυτή η μέθοδος έχει αποτέλεσμα στη θεραπεία ατόμων με ασθένειες όπως η άνοια και το Πάρκινσον, μειώνοντας τα συμπτώματα άγχους και στρες και βοηθώντας στην ανάκτηση της μνήμης και των νευρολογικών λειτουργιών.
ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ
Η σχέση μεταξύ μουσικής και μυστικισμού αφορά τη χρήση του ήχου για την επίτευξη πνευματικής ένωσης, θεραπείας ή αποκάλυψης του θείου, με τη μουσική να λειτουργεί ως γέφυρα για την εσωτερική εμπειρία και τη σύνδεση με τη μεταφυσική. Αυτή η σύνδεση είναι εμφανής σε διάφορες παραδόσεις, όπου η μουσική και ο ήχος θεωρούνται μέσο για την έκφραση του θείου και την κατανόηση της μυστικής γνώσης. Η σύνδεση μουσικής και μαγείας, αν και δεν είναι κυριολεκτική, αναφέρεται στην «μαγική» δύναμη της μουσικής να επηρεάζει συναισθήματα, να δημιουργεί ατμόσφαιρες και να μεταφέρει τον ακροατή σε άλλους κόσμους. Η μουσική είναι ένας αρχαίος ελληνικός όρος και ετυμολογικά προέρχεται από την έννοια Μούσα. Η λέξη Μούσα προέρχεται από την αρχαιοελληνική ρίζα “μω”, η οποία σημαίνει ερευνώ, ζητώ, επινοώ. Οι μούσες της αρχαίας μυθολογίας είναι εννέα αρχαίες θεές. Η Τέχνη λοιπόν είναι ο δρόμος εκείνος που έχει ως απώτερο σκοπό να μας οδηγήσει στην κρυμμένη ενότητα του κόσμου, στη σύνδεση που υπάρχει στα επιμέρους με το όλο. Και η μουσικη εναι τεχνή! Οι διάφορες τελετουργίες είναι βαθιά συνυφασμένες με τη μουσική να λειτουργεί ως αναπόσπαστο στοιχείο, ενισχύοντας το νόημα, τη διάθεση και την κοινοτική εμπειρία της τελετής. Μέσω της μουσικής, οι τελετές αποκτούν συναισθηματικό βάθος, συνδέουν τους συμμετέχοντες με το ιερό. Ο διαλογισμός με τη συνοδεία μουσικής μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τις ευεργετικές επιπτώσεις αμφότερων, και να σας βοηθήσει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της απαιτητικής καθημερινότητας. Η μουσική υπόκρουση ενώ διαλογίζεστε, θα σας βοηθήσει να βελτιώσετε τα επίπεδα συγκέντρωσής σας. Παράλληλα, λόγω των χαλαρωτικών ιδιοτήτων της, η μουσική που ακούτε κατά τη διάρκεια του διαλογισμού, θα σας προσφέρει ένα εξαιρετικό soundtrack για οποιαδήποτε εργασία απαιτεί την προσοχή σας. Η ινδική μουσική για παράδειγμα, βασίζεται σε τρόπους και πρότυπα ρυθμών: α) στη ράγκα (raga) και β) στο ταλ (taal). Η ράγκα, που στα σανσκριτικά σημαίνει «χρώμα» σχετίζεται με τη μελωδία και το ταλ με το ρυθμό. Στην αρχαία Ινδία είχε ανακαλυφθεί ότι υπάρχουν επτά βασικοί μουσικοί φθόγγοι, που είχαν προέλθει από ήχους της φύσης και των ζώων. Κάθε μουσικός φθόγγος αντιστοιχεί σε ένα από τα 7 ενεργειακά μας κέντρα (τσάκρα). Όταν η συχνότητα ενός μουσικού φθόγγου συντονίζεται με το αντίστοιχο ενεργειακό κέντρο, τότε αυτό ενεργοποιείται και ενδυναμώνεται. Την εποχή που ο George Harrison ασπάζεται τον ινδουισμό, στον οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι και τον θάνατο του, οι Paul McCartney και John Lennon έγραφαν το «I am the Walrus» που άρχιζε με την πανθεϊστική δήλωση: «I am he as you are he as you are me and we are all together», Ο ήχος και η μουσική είναι σημαντικά εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν και να ενισχύσουν εάν ξέρετε τον τρόπο να ακούτε την κατάλληλη στιγμή και τον κατάλληλο ήχο! Η μουσική μπορεί να έχει μεταξύ άλλων και τα παρακάτω αποτελέσματα: αλλαγές στην εγκεφαλική λειτουργία, καθώς και σε όλες τις ρυθμικές λειτουργίες του σώματος, υψηλότερα επίπεδα επίγνωσης, ανύψωση του ενεργειακού φάσματος δονήσεων του ατόμου και εσωτερικό επαναπρογραμματισμό.
ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗ
Συμβουλές διαφόρων ειδικών αλλά και ορισμένες μελέτες λένε ότι, η μουσική μπορεί να λειτουργήσει χαλαρωτικά και ευεργετικά για την διαδικασία του ύπνου. Όμως ειδικοί του Πανεπιστημίου Baylor με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Psychological Science», ανατρέπουν όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα για την σχέση της μουσικής με τον ύπνο. Διάφορες μελέτες αναφέρουν ότι η αργή, καταπραϋντική μουσική μπορεί να μειώσει τον καρδιακό ρυθμό και να χαλαρώσει το σώμα, να μειώσει το άγχος και το στρες ή απλώς να αποσπάσει την προσοχή από αγχωτικές σκέψεις που εμποδίζουν τον ύπνο. Ο ψυχολόγος Laszlo Harmat και οι συνεργάτες του συγκέντρωσαν 94 φοιτητές με διαταραχές ύπνου και τους χώρισαν σε τρεις ομάδες.
Η πρώτη ομάδα έπρεπε να κοιμηθεί χωρίς μουσική, η δεύτερη ομάδα έπρεπε να βάλει μουσική 45 λεπτά πριν κοιμηθεί ενώ η τρίτη έπρεπε να αποκοιμηθεί με τη μουσική.
Το πείραμα κράτησε συνολικά 3 εβδομάδες.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως 30 στους 35 εθελοντές κοιμόντουσαν καλύτερα με τη μουσική ή αφού είχαν ακούσει μουσική. Η ακρόαση χαλαρωτικής μουσικής μπορεί να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, κάτι που σας βοηθά να αισθάνεστε πιο χαλαροί πριν τον ύπνο. Στο Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα, η χαλαρωτική μουσική ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, υπεύθυνο για την ανάπαυση και την πέψη, το οποίο προάγει τη χαλάρωση. Το μυαλό μας είναι «σχεδιασμένο» για να ανταποκρίνεται στα ποικίλα μουσικά ακούσματα, καθώς έχει την ικανότητα μέσω αυτών να στέλνει σήματα σε κάθε μέρος του σώματός μας, επηρεάζοντας την αναπνοή και τους καρδιακούς παλμούς μας ανάλογα με το ρυθμό κάθε τραγουδιού.
Υ.Γ. οι στενοί μου συνεργάτες θα θυμούνται ότι πάντα πριν και μετά την οποιαδήποτε έρευνα, έφερνα μαζί μου συγκεκριμένα τραγούδια και μουσικές που άκουγε η ομάδα. Άλλες φορές, τους έγραφα cd, λέγοντας τους να τα ακούσουν και να δώσουν σημασία στον ήχο ή στον στίχο. Ακόμα, τους απαντούσα ή τους μιλούσα μέσα από τραγούδια!
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
