Αρκετά πιθανή για την προέλευση του τοπωνυμίου είναι η άποψη ότι τα Μέγαρα πήραν το όνομά τους από ομώνυμα μικρά ιερά αφιερωμένα στη θεά Δήμητρα. Συγκεκριμένα, η λατρεία της Δήμητρας που αντιπροσωπεύει τη γονιμότητα και τη μυστική θεία ισορροπία ανάμεσα στη φθορά και την αναπαραγωγή είναι πανάρχαια, ιδιαίτερα εδώ, στην Αττική. Για να τιμήσουν τη θεά οι Μεγαρείς οικοδόμησαν μικρά ιερά, τα "μέγαρα", τα οποία ήταν υπόγειοι χώροι, κατάλληλα διαμορφωμένοι για την τέλεση των μυστηρίων. Όπως όλοι γνωρίζουμε το αρχαίο σπήλαιο της Δήμητρας βρίσκεται πάνω ακριβώς από το αρχαιολογικό μουσείο Μεγάρων. Εκεί λοιπόν σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία λατρεύονταν η θεά Δήμητρα όπου και βρέθηκαν πριν αρκετές δεκαετίες πήλινα ειδώλια καθώς και σπόροι και δημητριακά από τις λατρείες που διεξάγονταν εκεί. Ήταν ένα από τα επίσημα ιερά της αρχαίας πόλης των Μεγάρων. τα «μέγαρα», τους υπόγειους λατρευτικούς χώρους-κελάρια όπου κάθε Οκτώβρη τελούνταν κατά την αρχαιότητα η γιορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμήν της θεάς Δήμητρας, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο λειτουργούσαν ως αποθήκες σιτηρών. Στην αρχαιότητα, η πόλη διέθετε δύο φυσικά λιμάνια: τη Νισαία από την πλευρά του Σαρωνικού και τις Παγές στον Κορινθιακό, που οι αρχαιολόγοι ταυτίζουν με τη σημερινή Πάχη και το Αλεποχώρι, αντίστοιχα. Σε τέμπο ιστορικό λοιπόν ξεκινά η περιήγησή μας στα Μέγαρα, με μια πρώτη επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, κτίριο του 19ου αιώνα όπου στεγαζόταν το παλιό Δημαρχείο. Τα εκθέματα του μουσείου καλύπτουν την περίοδο από τον όγδοο έως και τον δεύτερο αιώνα π.Χ. και περιλαμβάνουν κυρίως μαρμάρινα αγάλματα (κάποια μάλιστα έχουν βρεθεί εντοιχισμένα σε παλιές οικίες), επιτύμβιες στήλες, κτερίσματα και αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Τα Θεσμοφόρια ήταν πανελλήνια γιορτή όπου μετείχαν μόνο παντρεμένες γυναίκες και εορτάζονταν στη μέση σχεδόν του μήνα Πιανεψιώνα (Οκτώβριος). Στους άνδρες απαγορευόταν η είσοδος στα Ιερά, ενώ οι παραβάτες τιμωρούνταν με θάνατο ή τύφλωση.
ΓΡΑΦΕΙ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ
