Η λέξη Ηρακλής, ετυμολογικά, σημαίνει το κλέος της Ήρας, δηλαδή η δόξα της Ήρας, η δοξασμένη ψυχή. Ο Ζευς (Δίας), σύμφωνα με την Αλτάνη, είναι ο νους του κόσμου, ενώ η Ήρα είναι η ψυχή του. Από τον αναγραμματισμό του ονόματος «Ήρα» προκύπτει το αήρ και κατ” επέκταση η άυλη ουσία που αποτελεί τη δομή της ανθρώπινης ψυχής. Ο δωδέκατος άθλος του Ηρακλή ήταν ο φοβερός Κέρβερος του Άδη, ένας τρικέφαλος σκύλος που φύλαγε τις Πύλες του Κάτω Κόσμου. Όταν κάποιος νεκρός έφτανε στον Άδη, ο Κέρβερος κουνούσε την ουρά του χαιρετώντας τον, εάν όμως κάποιος από αυτούς που είχαν διαβεί την Πύλη, τολμούσε να επιχειρήσει να επιστρέψει στον κόσμο των ζωντανών, τον κατασπάραζε. Ο Ηρακλής, έχοντας ακούσει πως οι μυημένοι στα Ελευσίνια Μυστήρια μπορούσαν να βασίζονται στη βοήθεια της Δήμητρας και της Περσεφόνης, που κυβερνούσε το βασίλειο των νεκρών ως σύζυγος του Άδη, αποφάσισε να επισκεφτεί την Αθήνα και να μυηθεί. Η μύηση αποδείχτηκε αποτελεσματική. Ο Ηρακλής μπόρεσε να εισέλθει στον Κάτω Κόσμο και να εντοπίσει τον Κέρβερο. Ο Κέρβερος είναι το τερατόμορφο θεριό που έχουμε μέσα μας, κρατά φυλακισμένη την ψυχή μας στο σκοτάδι (Άδης) και δεν της επιτρέπει να απελευθερωθεί. Ο Ηρακλής, η ένδοξη και γενναία ψυχή, αιχμαλωτίζει τον Κέρβερο με τη βοήθεια της Αθηνάς, δηλ. με τη σοφία της γνώσης, και έτσι όταν ο Κέρβερος βγαίνει έξω από τον Άδη, πεθαίνει. Από τα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., πολλά αγγεία απεικονίζουν τη στιγμή που ο Ηρακλής πλησιάζει το φοβερό θηρίο. Κατεβάζει το ρόπαλο και την αλυσίδα του και χαϊδεύει τον Κέρβερο υπό το άγρυπνο βλέμμα της Περσεφόνης. Η θεά έδωσε την άδεια στον ήρωα να απομακρύνει τον σκύλο από το σκοτεινό βασίλειό της. Σύμφωνα με τον Ευριπίδη, όταν ο Ηρακλής επέστρεψε στον Πάνω Κόσμο, ο πατέρας του τον ρώτησε αν νίκησε τον Κέρβερο σε πάλη ή αν τον έλαβε ως δώρο από την Περσεφόνη. Ο ήρωας απέδωσε την επιτυχία του σε συνδυασμό της προσωπικής του δύναμης και της καλοσύνης της Περσεφόνης. Το κατέβασμα του Ηρακλή στον κάτω κόσμο συμβολίζει τη μύηση του ήρωα. Γίνεται λοιπόν μύστης των ιερών μυστηρίων, εφόσον έχει περάσει όλες τις δοκιμασίες για να βρεθεί στην πνευματική Ακρόπολη της ιερής γνώσης με το «Γνώθι σ’ αυτόν». Τα μεγάλα στάδια της ανάπτυξης στην ατραπό της διεύρυνσης, που ονομάζουμε μυήσεις, καταγράφονται στον εγκέφαλο και δε θα σας τα πει κανένας άλλος. Ποτέ δε συνάντησα έναν αληθινό μυημένο που να ήταν πρόθυμος να παραδεχθεί ότι ήταν. Το κύριο χαρακτηριστικό του μυημένου είναι η σιγή. Τρία πράγματα έπρεπε να κάνει ο Ηρακλής προτού ξεκινήσει την κάθοδό του στον Άδη. Η σειρά με την οποία ήλθαν είναι ενδιαφέρουσα. Πρώτα έπρεπε να εξαγνισθεί. Ο Ηρακλής, ο Υιός του Θεού, που θριάμβευσε, μεταμορφωθείς, κατεβαίνει στην Κόλαση για να εργασθεί και ο λόγος ήρθε να τον εξαγνίσει. Πίστευε ότι ήταν τόσο αγνός! Δε μας λένε πώς υπέστη τη διαδικασία εξάγνισης, αλλά έχω την ιδέα ότι έπρεπε να καταδείξει την απελευθέρωση του από τον ερεθισμό και τον εγωισμό, σ’ αυτόν τον χωρίς ενδιαφέρον κύκλο που ζούσε σαν ανθρώπινο ον. Άλλωστε, εάν εξετάσουμε τους άθλους του, θα διαπιστώσουμε αυτήν ακριβώς την πορεία: η εξόντωση του λιονταριού της Νεμέας, συμβολίζει τη νίκη του γενναίου ανθρώπου (Ηρακλή) στα άγρια, ζωώδη ένστικτά του (λιοντάρι) με τη νοηματική του ισχύ (ρόπαλο), που είναι η ακλόνητη ψυχική θέληση. Ο δεύτερος σημαντικός, αλλά και πολύ γνωστός άθλος του ήρωα, είναι η εξόντωση της Λερναίας Ύδρας, ενός τέρατος με εννέα κεφάλια. Η Λερναία Ύδρα, κατά τον Ησίοδο, ήταν το παιδί της Έχιδνας και του Τυφώνα, που βρισκόταν στην περιοχή της Λέρνης και σκορπούσε το θάνατο και τη συμφορά στους κατοίκους της γύρω περιοχής. Η Λερναία Ύδρα συμβολίζει το τέρας που ζει μέσα μας, με τις πολυκέφαλες σαρκοβόρες επιθυμίες του εαυτού μας που ξεπροβάλλουν από τα ελαττώματα του «εγώ» (το σώμα της Ύδρας), που έχει ο καθένας μας και πρέπει να τις αποκεφαλίσει και να τις κάψει με τη «φωτιά» του πνεύματος, σύμβολο καθαρτήριου. Ας μην ξεχνάμε πως για τον μυημένο, πάντοτε προηγείται η υπηρεσία. Η παραμέληση εκείνου που έταξε να κάνει, να βοηθήσει αν παραστεί ανάγκη. Αυτή είναι πάντα η ιστορία του μυημένου, γιατί βασίζεται στην ομαδική συνείδηση. Τρεις τελετουργικές φάσεις βρίσκονται σε κάθε τύπο μύησης: Η φάση του χωρισμού, όπου ο υποψήφιος αποκόβεται από το περιβάλλον του, η φάση της περιθωριοποίσης, κατά τη διάρκεια της οποίας ο υποψήφιος υπόκειται στις δοκιμασίες της μοναξιάς και τέλος η φάση της επανένωσης, όπου ο υποψήφιος επανέρχεται στο καινούριο του περιβάλλον. Τώρα είναι δύο φορές γεννημένος, δηλ. μυημένος και αποκτά ένα καινούριο όνομα.
